Status Epileptikus Nedir?
Status Epileptikus Nedir? :
• ishal
• Uykusuzluk
• Titreyen ışık
• Başa ani darbe
• ilaç atımında aksama
• Araya giren diğer hastalıklar
Ateş
Ateş vücudun daha hızlı çalışma halidir. Vermekte olduğunuz epilepsi ilacı böyle hızlı çalışmakta olan bir vücuda yetmeyebilir. O nedenle, ateşli hallerde epilepsi ilacını biraz arttırarak olası bir nöbet önlenmeye çalışılmalıdır.Tabii ki en doğrusu ateş varlığında ne yapacağını bilebilmektir. Bunun için öncelikle eve çocuğumuzun ateşini ölçebileceğimiz bir termometre almalıyız. Ateş belli bir dereceye kadar vücuda faydalıdır. Bu dereceyi havale geçirme eğilimindeki bir çocuk için37.8 kabul edebiliriz. Çocuğumuzun ateşi37.8 derece ise, ateşin daha fazla yükselmemesi için hemen bir ateş düşürücü vermeliyiz. Ateş düşürücüler ağızdan verildiklerinde en az yarım saat bilemediniz 45 dakika sonra etkilerini gösterirler. O halde ateş düşürücüyü verdikten sonra çocuğa ıslak tülbent uygularsak, ateş düşürücünün etkisi çıkana kadar ateşin daha da yükselmesini önleriz. Tülbenti ıslatmak için çeşme suyu yeterlidir. Soğuk buzlu sulara, kolonya ya dasirkeye gerek yoktur. Hatta, çocuk ıslak tülbentten irkiliyorsa, hafif ılık su bile olabilir. Yeter ki, çocuğu fazla üzmeden cildinden bir şey huharlaştırabilelim.Burada dikkat edilecek nokta, ciltten buharlaşma yolu ile ateşi bir dereceden daha fazla düşürmemektir. Çünkü bu arada ateş düşürücünün etkisi de ortaya çıkar ve çocuğun ateşi düşer.Ateş düşürücüler hastalığı tedavi etmez. Sadece çocuğun ateşini düşürerek rahatlamasını sağlarlar.
Altta yatan hastalık seyrini sürdürüyorsa, ateş düşürücünün etkisi kaybolunca ateş tekrar yükselecektir. Bu süre genellikle 4-6 saattir. Eğer bu süre sonunda ateş tekrar yükseliyorsa, geçici değildir. Yani, ateşin sebebi olan hastalık devam ediyor demektir. Bu durumda ilk baştaki ateş düşürme yöntemi tekrarlanmalı, ikinci kez ateşin yükselme halinde deesas hastalığın tedavisi için mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.Bu şekilde ateş düşürme işlemi günde dört - beş kez tekrarlanabilir. Yalnız ateş düşürücü verirken aşırıya kaçmamak gerekir. Ateş düşürücüyü verdikten hemen sonra ateşi düşmedi diye ikinci kez tekrarlamamalı, etkisinin ortaya çıkması için gereken süre beklenmelidir. Yoksa gereksiz yere sık sık ateş düşürücü verilmiş ve ilacın aşırı dozlara yükselmesine yol açılmış olur.Geceleri vücudun ateşe karşı direnci daha düşüktür. Gece ateş düşürürken, ateş düşürücünün etkisinin biraz daha hızlı çıkması istenir. Fitillerin etkisi şuruplardan farklı olarak 30 - 45 dakikada değil de 20 - 30 dakikada ortaya çıkar. Eğer ateş çok süratli yükseliyorsa ve imkanımız da varsa, ateş düşürücünün kalçadan ya da çok zorunlu hallerde damar yolundan verilmesini sağlanır.
İshal
İshal halinde, vücut su ile birlikte mineral- lerini de kaybeder. Bu durum havalenin ortaya çıkmasını kolaylaştırır. İshal durumunda çocuğa bol su gösterilmelidir. Vermeli değil gösterilmeli diyorum, çünkü vermeli deyince biz anneler alimallah huni takar ağzına suyu boca ederiz. Suyu göstermek yeter. Çünkü organizma susuz ise, suyu görünce hemen alır. Yeterli suyu varsa dönüp bakmaz.
Uykusuzluk
Uykusuzluk, yorgunluk, nefes nefese kalmak da havalenin görülmesini kolaylaştıran durumlardandır. Çocuğun erken yatması teşvik edilmelidir. Hiçbir şekilde uykudan uyandırılmamalıdır. Hatta ilaç vermek için bile çocuğun uykuları bölünmemelidir. ilaç saatleri çocuğun uykusunu bölmeyecek şekilde ayarlanmalıdır. Okulda sabahçı ise erken kalkabilmesi için yeterince erken yatırılarak kendiliğinden erken kalkması sağlanmalı, uykusunu almadan kalkmasına fırsat verilmemelidir.
Titreyen ışık
Özellikle bazı havale türleri titreyen ışıkla uyarılırlar. Evlerde çocukların karşılaştıkları en sık titreyen ışık televizyon seyrederken, bilgisayar kullanırken ve konsol oyunları oynarken maruz kaldığı ışıktır. Çocukların bu aktivitelerinin yasaklanması, hele ev halkı bunlardan faydalanırken hiç mümkün değildir. Mümkünolmadığı gibi zaten doğru da değildir. Çünkü epilepsi uzun süreli bir olgudur. Epilepsi eve ayak uydurmalı, evi perişan edip düzenini bozmamalıdır. Sadece bir kısıtlama getirilir. Örneğin, çocuğun sevdiği birkaç çizgi filme izin verilir diğerleri engellenir. Ev halkı da televizyon izlemesinde biraz daha seçici olur. Varsa, konsol oyunlarıyla oynamak çocuğa ödül olarak verilir, sürekli oynaması engellenmeye çalışılır.
Başa ani darbe
Başa ani darbeler gündelik hayatta hepimizin başına gelir ve çoğunu fark etmeyiz bile. Normal beyinde herhangi bir olumsuzluğa neden olmayan böyle darbeler epilepsili beyinde bir nöbetin başlamasına yol açabilir. Çocuğumuza hastalığı ile bir bağlantı kurmadan, merdivenlerden koşarak inmemesini, şiddet oyunlarından uzak durmasını hatırlatabiliriz.Bunu, “Öyle yap!”, “Böyle yapma!” gibi emirler halinde değil de, başkaları üzerinden, gazete haberlerinden, epilepsi ile yakından uzaktan ilgisi olmayan olaylarla konuşma arasında bir başka kişiye ait gerçeklermiş gibi ufak ufak aktarabiliriz.
İlaç Alımında Aksama
Bunların hiçbirinin anne için de bir stres kaynağı olmasına meydan verilmemelidir, ilacın unutulmaması için, kapı çıkışma, mutfağa, yatak başucu gibi evde ilaç saatlerinde mutlaka uğranılacak yerlere küçük neşeli notlar asabiliriz.
Beynin oksijen ve şeker kaynakları 30 dakikalık bir nöbete yeter.
Böyle kısa süreli nöbetler yakından izlenerek süresi, oluş saati, nasıl olduğu, daha sonra doktora bildirilmek üzere takip edilmelidir. Hatta nöbet sonrasında detayları unutma- mak amacı ile doktora verilmek üzere küçük notlar tutulabilir. Ancak, 30 dakikadan uzun süren nöbetlerde çocuk mutlaka bir sağlık kuruluşuna götürmelidir. Şüphesiz ki, bu önemli 30 dakikanın 30’u evde geçirilmemelidir. Hastaneye gidene kadar yolda geçirilecek süre de hesaba katılmalıdır. Bu nedenle ilk 5 dakikada durmayan nöbetlerde hastaneye gitmek amacı ile yola çıkmakta fayda vardır. Fakat, diyelim ki yola çıktınız, 5-10 dakika içinde nöbet durdu. Hiç hastaneye gitmeden evinize geri bile dönebilirsiniz.Beynin enerji depoları tükendiğinde status epileptikus denilen özel bir durum meydana gelir. Vücut, tüm gücüyle beyni bu savaştan kurtarma çabasına girer. Ancak, eldeki avuçtaki bitince kredi alıp, bu kredi faizi altında ezilmek gibi, beyinde de bir iflas durumu meydana gelir. Beynin enerji açısından iflası demek olan status epileptikus ev şartlarında tedavi edilemez.Hastane koşullarında serum, hızlı etkili epilepsi ilaçları, oksijen ve glukoz vermek gerekir.
Bunu yaşamamak için, beynin ve vücudun enerji depolarını tüketmeden nöbetin durması sağlanmalıdır. En iyisi epilepsi ilaçlarını muntazam biçimde vermeli ve nöbet uyaran koşullarda, doktorun bilgisi dahilinde ilaçların dozunu arttırmalıdır. Nöbet uyaran durumları bilip onlardan uzak durmak için tedbir almak gereklidir. Bunlar arasında çocuğun ateşlenmemesi, uykusuz ve aç kalmaması, aşırı yorulmaması ve televizyon, konsol oyunları gibi titreyen bir ışık kaynağı karşısında uzun süre kalmaması sayılabilir.Bir keresinde oğlum anjin oldu. Onu başka bir doktora götürdük. O doktorun verdiği ilaçlar ile epilepsi ilaçları çok gelmesin diye ben epilepsi ilaçlarını kestim. Doğal olarak sonuç yine hüsran oldu. Oysa doktorumuz bir başka ilaç varlığında epilepsi ilaçlarının dozunu bir miktar arttırmam gerektiği konusunda beni uyarmıştı. Daha sonra doktorumuza danışmadan oğluma asla bir ilaç vermedim.Başka bir gün de oğlumun epilepsi ilacı bitti. Günlerden pazardı. Eşim nöbetçi eczanelerde aradı. İlacı bulamadık. Sonuç yine tahmin edebileceğiniz gibi nöbet oldu. Artık bir kutu da yedek ilaç bulunduruyorum.Bir tecrübe de annemlere yatıya gittiğimizde yaşadık. Oğlumun ilacını çantama koymayı unutmuşum. Sabah havale ile uyandık. Ben bu gerçekleri nereden bilebilirdim.Şu an açıkçası sizleri kıskandım. Sizler hiç değilse bu basit ama çok önemli bilgileri biliyorsunuz ve benim yaptığım hataları yapmayacaksınız. Ben bunları öğrenene kadar o kadar zorlandım ki!Nöbet uyarabilen durumlar
• Ateş• ishal
• Uykusuzluk
• Titreyen ışık
• Başa ani darbe
• ilaç atımında aksama
• Araya giren diğer hastalıklar
Ateş
Ateş vücudun daha hızlı çalışma halidir. Vermekte olduğunuz epilepsi ilacı böyle hızlı çalışmakta olan bir vücuda yetmeyebilir. O nedenle, ateşli hallerde epilepsi ilacını biraz arttırarak olası bir nöbet önlenmeye çalışılmalıdır.Tabii ki en doğrusu ateş varlığında ne yapacağını bilebilmektir. Bunun için öncelikle eve çocuğumuzun ateşini ölçebileceğimiz bir termometre almalıyız. Ateş belli bir dereceye kadar vücuda faydalıdır. Bu dereceyi havale geçirme eğilimindeki bir çocuk için37.8 kabul edebiliriz. Çocuğumuzun ateşi37.8 derece ise, ateşin daha fazla yükselmemesi için hemen bir ateş düşürücü vermeliyiz. Ateş düşürücüler ağızdan verildiklerinde en az yarım saat bilemediniz 45 dakika sonra etkilerini gösterirler. O halde ateş düşürücüyü verdikten sonra çocuğa ıslak tülbent uygularsak, ateş düşürücünün etkisi çıkana kadar ateşin daha da yükselmesini önleriz. Tülbenti ıslatmak için çeşme suyu yeterlidir. Soğuk buzlu sulara, kolonya ya dasirkeye gerek yoktur. Hatta, çocuk ıslak tülbentten irkiliyorsa, hafif ılık su bile olabilir. Yeter ki, çocuğu fazla üzmeden cildinden bir şey huharlaştırabilelim.Burada dikkat edilecek nokta, ciltten buharlaşma yolu ile ateşi bir dereceden daha fazla düşürmemektir. Çünkü bu arada ateş düşürücünün etkisi de ortaya çıkar ve çocuğun ateşi düşer.Ateş düşürücüler hastalığı tedavi etmez. Sadece çocuğun ateşini düşürerek rahatlamasını sağlarlar.
Altta yatan hastalık seyrini sürdürüyorsa, ateş düşürücünün etkisi kaybolunca ateş tekrar yükselecektir. Bu süre genellikle 4-6 saattir. Eğer bu süre sonunda ateş tekrar yükseliyorsa, geçici değildir. Yani, ateşin sebebi olan hastalık devam ediyor demektir. Bu durumda ilk baştaki ateş düşürme yöntemi tekrarlanmalı, ikinci kez ateşin yükselme halinde deesas hastalığın tedavisi için mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.Bu şekilde ateş düşürme işlemi günde dört - beş kez tekrarlanabilir. Yalnız ateş düşürücü verirken aşırıya kaçmamak gerekir. Ateş düşürücüyü verdikten hemen sonra ateşi düşmedi diye ikinci kez tekrarlamamalı, etkisinin ortaya çıkması için gereken süre beklenmelidir. Yoksa gereksiz yere sık sık ateş düşürücü verilmiş ve ilacın aşırı dozlara yükselmesine yol açılmış olur.Geceleri vücudun ateşe karşı direnci daha düşüktür. Gece ateş düşürürken, ateş düşürücünün etkisinin biraz daha hızlı çıkması istenir. Fitillerin etkisi şuruplardan farklı olarak 30 - 45 dakikada değil de 20 - 30 dakikada ortaya çıkar. Eğer ateş çok süratli yükseliyorsa ve imkanımız da varsa, ateş düşürücünün kalçadan ya da çok zorunlu hallerde damar yolundan verilmesini sağlanır.
İshal
İshal halinde, vücut su ile birlikte mineral- lerini de kaybeder. Bu durum havalenin ortaya çıkmasını kolaylaştırır. İshal durumunda çocuğa bol su gösterilmelidir. Vermeli değil gösterilmeli diyorum, çünkü vermeli deyince biz anneler alimallah huni takar ağzına suyu boca ederiz. Suyu göstermek yeter. Çünkü organizma susuz ise, suyu görünce hemen alır. Yeterli suyu varsa dönüp bakmaz.
Uykusuzluk
Uykusuzluk, yorgunluk, nefes nefese kalmak da havalenin görülmesini kolaylaştıran durumlardandır. Çocuğun erken yatması teşvik edilmelidir. Hiçbir şekilde uykudan uyandırılmamalıdır. Hatta ilaç vermek için bile çocuğun uykuları bölünmemelidir. ilaç saatleri çocuğun uykusunu bölmeyecek şekilde ayarlanmalıdır. Okulda sabahçı ise erken kalkabilmesi için yeterince erken yatırılarak kendiliğinden erken kalkması sağlanmalı, uykusunu almadan kalkmasına fırsat verilmemelidir.
Titreyen ışık
Özellikle bazı havale türleri titreyen ışıkla uyarılırlar. Evlerde çocukların karşılaştıkları en sık titreyen ışık televizyon seyrederken, bilgisayar kullanırken ve konsol oyunları oynarken maruz kaldığı ışıktır. Çocukların bu aktivitelerinin yasaklanması, hele ev halkı bunlardan faydalanırken hiç mümkün değildir. Mümkünolmadığı gibi zaten doğru da değildir. Çünkü epilepsi uzun süreli bir olgudur. Epilepsi eve ayak uydurmalı, evi perişan edip düzenini bozmamalıdır. Sadece bir kısıtlama getirilir. Örneğin, çocuğun sevdiği birkaç çizgi filme izin verilir diğerleri engellenir. Ev halkı da televizyon izlemesinde biraz daha seçici olur. Varsa, konsol oyunlarıyla oynamak çocuğa ödül olarak verilir, sürekli oynaması engellenmeye çalışılır.
Başa ani darbe
Başa ani darbeler gündelik hayatta hepimizin başına gelir ve çoğunu fark etmeyiz bile. Normal beyinde herhangi bir olumsuzluğa neden olmayan böyle darbeler epilepsili beyinde bir nöbetin başlamasına yol açabilir. Çocuğumuza hastalığı ile bir bağlantı kurmadan, merdivenlerden koşarak inmemesini, şiddet oyunlarından uzak durmasını hatırlatabiliriz.Bunu, “Öyle yap!”, “Böyle yapma!” gibi emirler halinde değil de, başkaları üzerinden, gazete haberlerinden, epilepsi ile yakından uzaktan ilgisi olmayan olaylarla konuşma arasında bir başka kişiye ait gerçeklermiş gibi ufak ufak aktarabiliriz.
İlaç Alımında Aksama
Bunların hiçbirinin anne için de bir stres kaynağı olmasına meydan verilmemelidir, ilacın unutulmaması için, kapı çıkışma, mutfağa, yatak başucu gibi evde ilaç saatlerinde mutlaka uğranılacak yerlere küçük neşeli notlar asabiliriz.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
