Çocuklarda İshal İçin Ne Yapmalıyız

Dışkı miktarının artması, dışkı kıvamının yumuşaması ve dışkılama sayısının artmasına ishal denir. Kimi zaman başka bulguların da eşlik etmesiyle çok daha zor geçirilen ishal, bazı durumlarla da gereken tedbirlerin alınmamasıyla özellikle bebekler ve çocuklar için hayati tehlike taşıyabilir.

Dışkının miktarı, alınan besinlerin bitkisel kaynaklı olup olmamasına bağlıdır. Sık olarak dışkılama ishal sayılmaz. İshalde “sulu dışkı” olması şartı vardır. Anne sütü ile beslenen bebeklerde günde 5-8 kez, süt çocuklarında ise günde 2-4 kez dışkılama normaldir.
İshalde dışkı miktarı büyük çocuklarda hastalığın bağırsaktaki yerinin belirlenmesine yardımcıdır.

Dışkı çoksa ishali yapan neden ince bağırsaklarda veya kalın bağırsakların hemen başlangıç kısmındadır. Dışkı açık renkli, kansız, sindirilmemiş besin maddeleri içeren bir özelliktedir. Göbek altında ağrı olabilir. Bu ağrılar aralıklı ve kramp şeklindedir. Dışkı az ve ishal özelliğinde ise hastalık etkeni kalın bağırsakların inen kısmında veya rektumdadır. Dışkı lapa görünümünde, kanlı ve müküslüdür. Karnın alt kısmı ve hipogastrik bölgede ağrı vardır. Ağrılı ıkınma sıktır.

İshalle birlikte kusma ve karın ağrısının olup olmaması önemlidir. Bağırsakların üst kısmında bir nedenle ishal varsa, alt kesimlerdeki hastalıklar karın ağrısına neden olur.

İshalli bir çocukta ishalin kaç gündür sürdüğü, çocuğun nasıl beslendiği, son idrar yapma zamanı ve miktarı önemlidir. İshalli çocuklarda mutlaka ateş takibi de yapılmalıdır.

Eğer bir çocukta sulu, şekilsiz dışkı 6 saatten fazla sürmüşse ve bu çocuk özellikle bir yaş altında ise mutlaka bir doktara danışılması gerekmektedir. Eğer ishal, kusma ve yüksek ateşle seyrediyorsa derhal doktora başvurulmalıdır.

Anne sütüyle beslenen bebeklerde Formula ile beslenenlere göre daha sık dışkılama olur.Bebek ek gıdalara geçince bağırsak hareketleri daha düzenli olur. Bu dönemde eğer bebeğin diyetinde meyve gibi lifli ağırlıkta ise veya bebekte bir enfeksiyon geliştirmekteyse dışkı sayısı artar ve kıvam yumuşar.
Bağırsak enfeksiyonu sıklıkla bakteri veya virüsle gelişir. Bakterinin bulaşıp çoğaldığı gıdalar gıda zehirlenmesi yapabilir veya iyi yıkanmamış, kirli ellerle yenilen veya yedirilen yiyeceklerle ishal etkeni direkt ağızdan alınabilir. İshali yapan enfeksiyonun mutlaka bağırsak enfeksiyonu olması gerekmez. Bağırsak dışı enfeksiyonlarla da ishal gelişebilir. Orta kulak iltihabı veya grip seyrinde de ishal görülebilir; böyle durumlarda ishalin yanı sıra ateş de yükselir.

Kabızlığı olan bazı çocuklarda katılaşmış dışkı hacmi kısmi olarak blokaj yapar. Bu çocuklarda sıvı dışkı kaçış yaparak çocuğun külodunun kakalanmasına neden olabilir. Bu istem dışı kaka kaçırmaya “enkoprazis” denir.

İSHAL TEHLİKELİ MİDİR?.

Su kaybı riski nedeniyle küçük bebeklerde ishal her zaman ciddiye alınmalıdır. Yine sıvı kaybını şiddetlendirebileceği için kusma ishale eşlik ettiğimde durum daha ciddileşir. Eğer birlikte ateş ve terleme de varsa risk artar. Özelikle uzun süren ishallerde, dışkı macun gibi, yağlı ve kötü kokulu ise daha değişik hastalıklar söz konusu olabilir. Bu özel durumlarda çocukta gelişme geriği belirgindir.

İshal Tedavisine Yardımcı Gıdalar

Pirinç ve Pirinç Suyu: İshal sırasında dışkının sertleşmesini sağlamak ve normale döndürebilmek için düşük lifli, bağlayıcı gıdaların tüketilmesi önerilmektedir. Beyaz pirinç düşük lif içeriğiyle bu kategoriye girer ve ishali bastırmak için kullanılabilir. Esmer pirinç lifli olduğundan ve bağırsakları daha da yumuşatacağından ishal sırasında tüketilmemelidir. Eğer ishaliniz uzun sürdüyse ve pirinç yemekte zorlanıyorsanız yarım kase beyaz pirinci 3 kase suda 45 dakika beklettikten sonra süzerek suyunu içebilirsiniz. Pirinç suyu, ishal sırasında ihtiyaç duyacağınız nişasta ve besin değerlerini sağlarken sindirim sistemini zorlamadan kaybedilen suyu yerine koymanızı sağlar.

Muz: Hafif ve sindirimi kolay bir meyve olan muz ishale iyi gelen yiyecekler arasındadır. İshal sırasında kaybedilen potasyum muzda bol miktarda bulunur. Muz tek başına ishali geçirmez ancak ishal nedeniyle kaybedilen mineralleri geri almanızı sağlayabilir.

Elma Püresi: Bağırsakların normal çalışma sistemine dönmesine yardımcı, bağlayıcı bir besin olan elma püresi hem sindirim sistemini zorlamaz hem de besleyicidir. İshalken elmanın kabuklarını soyun çünkü elma kabuğu sindirim sisteminizi daha da hassaslaştırabilir.

Böğürtlen: İshal tedavisinde geleneksel olarak kullanılan böğürtleni meyve olarak yiyebilir veya suyunu içebilirsiniz. Daha etkili bir tedavi için böğürtlen suyu içine birkaç çay kaşığı yenibahar atıp her saat başı yarım çay bardağı tüketebilirsiniz.

Limon Suyu: Günde 3-5 kez taze sıkılmış limon suyu içmek ishale neden olan patojenleri öldürecektir.

Elma Sirkesi: Doğal bir antiseptik olan elma sirkesi bağırsakların ve tüm sindirim yolunun temizlenmesine yardımcı olur. Ayrıca elma sirkesi içinde bulunan “pektin” maddesi dışkının sertleşmesini ve ishalin hafiflemesini sağlayabilir. Her öğünden sonra dolu su bardağına 1-2 çay kaşığı sirke karıştırarak içebilirsiniz.

Kepek: Her gün 1 yemek kaşığı kepeği beslenmenize ekleyerek ishalin daha kısa sürede geçmesini sağlayabilirsiniz. Ancak kahvaltılık gevreklerde bulunan kepek ya da kepekli ekmek gibi işlenmiş kepek değil, işlenmemiş doğal kepek tüketmeniz gerekiyor. İşlenmemiş kepeği çorbalarda ve yemeklerde kullanabilirsiniz. Kepeğin özelliği her tanenin kendi ağırlığının 8 katı kadar su emebilmesi ve ishal sırasında bağırsaklarda biriken suyu azaltmasıdır.

Keçiboynuzu Tozu: Tanen ve bağlayıcı pektin maddesi bakımından oldukça zengin olan keçiboynuzu tozu anti-viral etkiye sahiptir. Bebek ishalinde de kullanılabilecek keçi tozundan 1 çay kaşığı kadar bebek mamasına ekleyebilirsiniz.

Havuç: 1-2 havucun dış kısmını soyduktan sonra kaynatın ve sıcakken kaşıkla ezerek püre kıvamına getirin. Her 15 dakikada 1 çay kaşığı yiyerek ishali hafifletebilirsiniz.

Sarımsak: İshale neden olan bakterileri daha kısa sürede öldürmek için her gün 2-3 çiğ sarımsak yiyebilirsiniz. Bu yöntem özellikle seyahatler sırasında faydalı olabilir.

Bal: Bakteri nedeniyle oluşan ishal tedavisi için bal kullanabilirsiniz. Yarım litre suya 4 yemek kaşığı bal karıştırın ve gün içine yayarak için. Şeker hastalarının bal tüketirken dikkatli olması gerekmektedir.

Patates Çorbası: Kendinize bir tencere patates çorbası hazırlayın ve gün boyu için. Papates bağırsaklarınızın normale dönmesini sağlayacaktır.

Zencefil: Gün içinde, yemeklerden sonra bir bardak zencefil çayı içerek hem ishalin etkilerini hafifletmiş hem de ishal nedeniyle vücudunuzun kaybettiği suyun bir miktarını yerine koymuş olursunuz. Aynı şekilde nane, civanperçemi ve meyan kökü çayları da ishali azaltmak için kullanılabilir.