Urat Diyatez ve Urat Böbrek Taşları

Urat Diyatez ve Urat Böbrek Taşları :

KLİNİK BİLGİLER

Urat diyatezinden anladığımız, organizmanın idrarda fazla miktarda idrar asi d ve tuzlarının oluşumuna ve idrarla dışarı atılmasına olan temayüldir- başta sodyum ve amonyum uratları.

BESİN MADDELERİNİN SEÇİMİ

1. SÜT VE SÜTLÜ MAMULLER

Müsaade Edilenler: Günde yarım litre kadar inek sütü ve yoğurdu, düşük yağlı veya yağı alınmış koyun sütü ve yoğurdu, 12 saat ekşimiş kefir, ayran, peynir suyu, diyetik ekşimik, taze mayalanmış peynir, diyetik peynir.

Sınırlananlar: Yoğurt, tuzu alınmış inek, koyun ve karışık peynir , kaşkaval, grevier peynir, düşük yağlı kaymak.

Yasaklananlar: EritiImiş peynir, hollanda ve isviçre peyniri.

2. ET VE ETLİ MAMULLER

Müsaade Edilenler: Ehli tavşan eti, gevrek sığır eti, dana eti, yağsız kuzu eti, yağsız piliç, tavuk, hindi, ekstrakt maddeler kaynatılıp atıldıktan sonra haftada 2 - 3 defa, diyetik salam 'Cinsleri.

Sınırlananlar: Jelatin.

Yasaklananlar: Et suyu, soslar, konserve etler ve kolbas, geyik pastırması. paça, sakatat.

3. BALIK VE BALIK MAMULLERİ

Müsaade Edilenler: Yağsız dere ve deniz balıkları- sazan, tatlı su kefalı. alabalık, tekir, safrit, kefal, kalkan, ilkbahar uskumrusu, merluz vs. - iyice kaynatılır ve susuz olarak günde 100 - 200 golmak üzre haftada 1 - 2 defa verilir.

Sınırlananlar: Yağlı deniz ve dere balıkları.

Yasaklananlar: Tuzlu ve salamuralı balıklar- an çüez balığı, ringa, selüdka, hamsi, ufak hamsi balığı, vs., balık konserve ve ezmeleri, balık kahvaltısı, tütsülü balıklar- lakerda, uskumru, hamsi, palamud vs. havyar- siyah, kırmızı ve tarama, çıroz, bazı deniz ve okyanus ürünleri-e- midye, istinidye, karides, yengeçler vs ..

4. YUMURTA VE YUMURTALI MADDELER

Müsaade Edllenler : Günde ı kadar çiğ tavuk yumurtası.

Sınırlananlar: Çok miktarda yumurta akı.

Yasaklananlar: Yumurta tozu, yumurta sarısı, mayonez, ördek ve kaz yumurtası.

5. YAGLI MADDELER

Müsaade Edilenler: Taze inek tereyağı, salatalık rafine edilmiş nebati yağlar.

Yasaklananlar : Sığır ve koyun iç yağı, hayvani yağlardan yapılmış rnargarinler.

6. SEBZELER VE SEBZE KONSERVELERİ

Müsaade Edilenler: Hemen bütün' sebzeler (pişirilmiş, haşlama)-- kabak, hıyar, domates, biber, lahana, havuç, yeşil fasulye, karnıbahar, kereviz, patates, kıvırcık, marul, turp, turp suyu, sterilize sebze konserveleri, dondurulmuş ve kurutulmuş sebzeler.

Sınırlananlar: Yeşil bezelye, bamya.

Yasaklananlar: Kuzukulağı, Iabada. ıspanak, ısırgan, mantar, aspara, nohut, mercimek, soya, kuru fasulye, bezelye, bakla, turşular.

7. MEYVE VE MEYVE KONSERVELERİ

Müsaade Edilenler: Olgun her çeşit meyveler, tercih edilenler- çilek, sulu armut, üzüm, kavun, karpuz, vişne, kiraz, elma, kayısı, şeftali, limon (günde 2 - 10 limon suyu içilerek tedavi . yoluna gidilir), portakaL, mandalin, greyfurt, caneriği, güvem, erik, tatlılaştırılmış sterilize komposto ve ezmesi, dondurulmuş meyveler, nar suyu.

Sınırlananlar : Ahududu, çobanüzümü, ceviz, badem, muz, kestane.

Yasaldananlar: Fındık, fıstık, kabak ve ayçiçeği çekirdekleri, susam, haşhaş tohumu, kurutulmuş meyveler- mavi bardak eriği, kuru üzüm, hurma, incir.

8. EKMEK VE EKMEK MAMULLERİ, HUBUBAT VE HAMUR İŞLERİ

Müsaade Edllenler : Beyaz ekmek, peksimetler, krakeder, bisküviler, yulaf .içi, pirinç.

Sınırlananlar: İyi pişirilmiş çavdar ekmeği, ekmekli kahvaltı, makarna mamulleri (şehriye, kuskus, makoron, yufka), kurabiye, buğday, bulgur.

Yasaklananlar : Yufka ,böreği, ekmek ve bira mayası, bunlar pek çok miktarda purin ihtiva ederler ve bunlardan yapılan yiyeceklerde aynen ihtiva eder.

9. ŞEKER, ŞEKERLEME VE TATLı MAMULLER

Müsaade Edilenler: Fruktoz, sorbit. kselit, sakarin.

Sınırlanarılar : Saf kovan balı, glikoz- sıvı ve katı, endüstriyal şeker, tatlılar, reçeller, marmelat, şurup, bonbon, çikolata ve çikolatalı bonbonlar.

Yasaklananlar: Türlü pasta- ve tortalar, koyu şuruplu deser ve tatlılar susam ve ayçiçeği tahininden yapılmış helva, keten helva.

10. İÇECEKLER

Müsaade Edilenler: Kuşburnu, maydanoz haşlaması, hafif rize çayı, çeşme suyu yerine damıtılmış saf su, az kalevi maden suları, ekşi ve mayhoş meyve ve sebze suları.

Sınırlananlar: Tatlı boza, şekerli veya şekersiz nektar

Yasaklananlar: Koyu rize çayı, kakao, kahve, neskafe, gazozlu maden sulan, serinletici alkolsüz gazozlu içecekler, şaraplar ve konsantre alkollu içkiler, naneli içkiler, çok ekşi boza.

11. BAHARATLAR

Müsaade Edllenler : Maydanoz, dereotu, domates püresi, tatlı kırmızı biber, sirke, limon suyu, vanilya.

Yasaklananlar : Kara biber, bahar, defne yaprağı, karanfil, tarçin, yakıcı acı kırmızı biber, çuşka, hindistan ccvizi, mercanköşk, salça

12. MUTFAK TUZU: Oksalat diyatezdekinden daha az tahdit edilir, günde (6 - 8 g), lakin böbreklerde Iltihaplanma görülürse tuzmiktarı azaltılır- günde 3 - 4 graına kadar düşürülür.

MÜDAVİ BESLENME PRENSİPLERİ

Üratlı böbrek taşı hastalarıiun diyetik tedavi prensiplerinin başında gıdada nükleoprotein kaynaklarının tahdit edilmesi gelir. Gıdalada birlikte nükleoprotein ve purin az alınırsa, organizmada idrar asidi ve tuzları-nın oluşumu da o nisbetde azalır. Aynı zamanda üratların böbrekten atılmalan da mühim miktarda azalır.

Burada bazı besin maddelerindeki idrar. asid muhtevalarını (100 g maddede mg olarak) verelim: maya- 2000, sardalye- 360, böbrekler- 290, dana karaciğeri- 280, kaz karaciğeri- 260, beyin-ı- 195, tavuk- 175, sığır dili, alabalık ve sazan- 165, mercimek- 162, dana etiIlO, ördek ve kaz- 100, piliç- 90, istiridye- 87, beyaz buğday ekmeği- 75, salam- 69, ıspanak- n, beyaz salamura peyniri- 66, kuru fasulye- 51, karnıbahar-24, bira- 20, kırmızı turp, kereviz ve greviyer peynir-15, çavdar ekmeği- 9, patates- 6, yeşil fasulye- 6, beyaz ekmek- eseri, domates, süt, kaymak, yumurta, pirinç, şeker, kovan balı.

Diürez artışı için yemeklere kalsiyum alışını azalt• mak lazımdır. Bununla beraber idrarı asidleştirecek gı-daların her türlüsü tahdit edilmeli- ekmek ve her nevi hamurlu mamuller. hububat, un, nişasta, et, balık, sert kabuklu meyveler, kuru fasulye, nohut, mercimek, bezelye, yağlı maddeler, vs. Kalevi maden suları çok yararlı olduğundan h.JI miktarda alınmalı, aynı zanıanda diürezi bevil çağaltıcıdır da. Ürat diyatezi ve ürat böbrek taşı hususunda beslenme rejiminde meyve ve vejeteriyarı yemekleri tavsiye olunur. Balık ve et haftada 1 - 2 defa ve günde 150 g kadar alınınalı. İdrarın alkalize edilişi için limon suyundan yararlarnur. 1 limon suyuna 2 g soda bikarbonat (ekmek sodası) katılarak içilir. Meyve ve sebze suları da idrarı ve organizmanın iç ortamını alkalize eder. Patates de çok iyi kalevi etki vardır, bol miktarda yenilmesi tavsiye edilir. İdrarda pH kontrolunun devamlı yapılması zararlıdır

BESLENMEDE MUTFAK İŞLERİ

Etli ve balıkh yemekler pişirilmeden evvel, et ve balık suda kaynatılarak içlerindeki ekstrakt maddeler atıl malı, yemeklere az miktarda eritilmiş inek tereyağı katı-lu-sa veya az yağda biraz kavrulursa, yemekler lezzetli olur. Bu hastalıkta çiğ yemekler çok faydalıdır. Organizmanın iç ortamı alkalize eder ve madde mübadelesini kolaylaştırır. Bundan dolayı idrar ' asid ve tuzlarınca fakir, albüminler, nükleoprotein ve purinlerce oldukça zengin çiğ nebaıi yağlar verilir. Pratikte günlük sebze ve meyve miktarı (1500 - 2000 g) olup bu miktar eşit aralıklarla 5 - 6 öğün olarak, küçük porsiyonlar halinde alınır.

Yemekler .püre halinde, meyve ve sebzeler sıkılarak sularının verilmesi çok daha yararlıdır. ıskarada ekstrakt maddeler, suda kaynatılarak çıkarıldığı gibi çıkmasada, ıskaraya müsaade edilir. Kapama pişirilecek yemeklerde evvela et kaynatılarak ekstrakt maddeler atı lır. Hiç bir zaman kızartma ve kavurmalı yemeklere müsaade edilmez. Kapama yemekiere idrar asidi ve ürat'ca fakir sebzeler konuımalı,' Balık ve et kızartması yasaktır

BESLENME REJİMİ

Günde 3 - 4 öğün tavsiye olunur. Bazı vakalarda öğün 5'e çıkarılır ve küçük porsiyonlar halinde alınır. Bu, özellikle vücut bünyesi normalden aşırı olanlara tatbik olunur.

PROFİLAKSİ VE HAYATİ REJİM

Hastalar hipodinamizmden kaçınmalı, hareket etmeleri ve daha çok 'spor yapmaları lazımdır. Bu metabolizmayı hafifletir ve normalleşmesini sağlar. Mümkün olduğu kadar tabiat ortamında yaşamaları hayati tonüsü yükselir, gönül ferahlığı verir hastaya. Bununla beraber diyetik rejim ve hayati rejim istirahat hastalığın şiddetini giderebilir, hayata bağlılık hissini uyandırır.

Böbreğinde ürat taşı bulunan hastalar, böbrek krizlerinden korunmak için araba yolculuğu, at koşturmaları, atlama, sarılma gibi hareketlerden kaçınmalıdırlar.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp