Strongyloides Stercoralis Tedavisi

Strongyloides Stercoralis Tedavisi : Eş adlar : Strongyloides intestinalis, Anguillula stercoralis.Kozmopolit olan, fakat daha çok tropikal ülkelerde, nemli bölgelerde bulunan Strongyloides stercoralis, insanda duodenum ve jejunumda yerleşerek hastalık etkeni olur.

Morfoloji ve evrim

Helmintin parazit ve serbest yaşayan şekillerinin vücut yapıları ayrıdır .

Parazit olarak yaşayan dişi helmint renksiz ve yarı şeffaftır. Gözle görülemeyecek kadar ufak olup, boyu 2 mm, eni 0,05 mmkadardır. Parazit olarak yaşadığı bazı yazarlarca kabul edilmeyen erkek birey daha da ufak olup, boyu ancak 0,7 mm dir. Kuyruk kısmı kıvrıl- mıştır ve iki spikül taşır Strongyloides stereoralis’de ufak bir ağız boşluğu ve belirli olmayan dudaklar vardır. Silindir şeklinde bir borudan ibaret olan özofagusu izleyen barsak anüs ile sonlanır. D.'ş'nin uterusun- da 10 - 15 kadar yumurta bir kılıf içinde birbiri ardına dizilmiştir.

Helmintin doğada, nemli topraklarda serbest yaşayan şekilleri (rab- ditoid veya rabditiform şekil), parazit olanlardan (strongiloid veya filariform şekil) daha ufaktırlar. Dişi 1 mm, erkek 0,6 mm uzunluktadır ve enleri ancak 50 g. kadardır. Her ikisinin ağızlarında üç dudak bulunur ve özofagusun arka kısmında bir şişkinlik vardır. Dişinin kuyruğu uzun, düz ve sivridir. Erkeğinkinin ucu kıvrıktır ve iki spikül taşır.Mukoza içinde yumurtlanan Strongyloides stereoralis yumurtaları, 50X30 fi büyüklüğünde, ince kabuklu ve şeffaftırlar. Ancak müshil verildiği zaman dışkıyla çıkarırlar. Bunların içinde bölünmüş yumurta hücresi, bazen de gelişmiş kurtçuk bulunur.

Strongyloides stereoralis, uzun yıllar insanın ince barsağmda, özellikle Lieberkühn bezlerinde yaşar. Helmint jejunum mukozasına yumurtlar, burada yumurtadan ayrılan kurtçuk dışkı ile çıkar. Ender olarak kan dolaşımına girebilir. Bunun özofagusunda bir daralmayı izleyen bir genişleme vardır (rabditiform veya rabditoid kurtçuk). Rabditoid kurtçuğun (rhabditiform larva) ufak bir ağız boşluğu vardır.

Bundan sonra özofagus gelir ki, bunun şekli özellik gösterir Ön bölümü uzunca, silindir şeklinde, orta kısmı dar ve arka kısmında genişleme mevcuttur. Bundan sonraki evrim indirekt ve direkt olmak üzere iki çeşit olabilir. İndirekt evrimde, rabditiform kurtçuklar ortam ısısı 15°C den fazla ise gömlek değiştirerek özofagusları rabditiform özellik gösteren erişkin serbest şekiller haline geçerler. Bunların erkek ve dişi bireylerinin çiftleşmesi sonucunda dişiler, içinde kurtçuk bulunan yumurta yumurtlarlar. Bu yumurtalar ince kabuklu, oval ve 70 X 45 ¡ı büyüklüğün- dedir. Bunlardan doğada ve bazen uterus içinde kurtçuk şekli açığa çıkar.

Bu rabditiform kurtçuk gömlek değiştirerek strongiloid adı da verilen filariform kurtçuk şekline dönüşür. Bunların özofaguslarında rabditiform olanlarda görülen şişkinlik yoktur. Strongiloid kurtçuk deriden veya mukozadan insan vücuduna girer; bazen yiyecekler ile sindirim yolundan alınabilir. Vücutta, kan dolaşımına girerek sağ kalbe, akciğerlere gelir.

Kaniler duvarlarından alveollere geçer. Sonra glottise çıkar, trakea yoluyla özofagusa, yemek borusundan inerek barsağa gelir ve yerleşirler. Bu göç sırasında kurtçuk gelişme devrelerini tamamlarve postfilariform şekle geçer, erişkin helmint meydana gelir. Bu anlatılan, indirekt evrimdir.Direkt evrimde insan vücudunda, barsakta ya da anüs çevresinde yumurtalardan çıkan rabditiform kurtçuklar filariform (strongiloid) kurtçuk şekline dönüşürler ve barsak mukozasından veya deriden girerek vücut evrimlerini, indirekt evrimde bildirildiği gibi, tamamlarlar.

Böyle- ce erişkin şekil meydana gelir. Anlatılan bu evrim, otoinfeksiyon karakteri taşır. Yukarıdaki bilgilere göre burada dış ve iç. otoinfeksiyon (hi- perinfeksiyon) ayrılabilir. Vücut direnci kalmamış hastalarda barsak duvarındaki rabditoid kurtçuk derinlere inip kan dolaşımına girebilir ve bir reinfeksiyona neden olur. Bunların dışında, dışkıyla çıkarılan rabditiform kurtçukların toprakta doğruca filariform şekle dönüştüğü bir direkt evrim de vardır.

Patogenez ve klinik belirtiler

Strongyloides stercoralis’in kurtçuk şeklinin deri veya mukozalardan insanın vücuduna girdiği yerlerde şiddetli ödem, kaşıntı ve kanama gibi değişik deri belirtileri vardır. Dermatit ve ürtiker meydana gelebilir. Çok sayıda kurtçuk vücuttaki göçleri sırasında geçtikleri yerlerde, örneğin akciğer ve trakeada kanamalara ve dolayısıyla öksürük, balgam ve hemoptizive neden olabilirler. Akciğerde kurtçuğa ve nadiren erişkin hale geçen helminte bağlı iltihap değişiklikleri olabilir. Böyle durumlarda, tüberkülozlularda hastalığın alevlendiği görülebilir.

Barsaktaki erişkin şekil yerleştiği yerde patolojik değişiklikler meydana getirir. Buralarda bakterilerin etken olduğu ikincil infeksiyonlar da bulunabilir. Klinik belirtiler, aralıklı olarak görülen kabız ve ishal, karında yanma hissi ve ağrılar, bulantı ve kusmadır. Aralıklı olarak ateş yükselebilir. Ağır vakalarda kanlı da olabilen ishal su gibi, fazla sayıda ve uzun süreli olduğundan zayıflamaya yol açar. Kataral, öde- matöz, ülseratif olmak üzere üç çeşit enterit tanımlanmıştır. Anemi, eozinofili saptanır; özellikle akut vakalarda °Io 80 e kadar yükselen eozi- nofili olabilir, ölümle sonlanan ağır vakalar yanında klinik kuşku uyanmayacak kadar hafif ya da belirtisiz seyreden vakalar da vardır. Ender olarak, akciğerlerden büyük dolaşıma geçen kurtçukların ürogenital sis- temdekiler gibi bazı organlarda yerleştiği durumlar bildirilmiştir.

Tanı

Kesin tam, dışkıda veya duodenum sondasıyla alman muayene maddesinde

Strongyloides stercoralis’in kurtçuk ya da erişkin şekillerinin görülmesiyle olasıdır. Olumlu sonuç almak için dışkı örneği kapaklı bir şişede ve 30°Cde 1-2 gün bekletilir. Bu süre sonunda, dışkıda bulunan hareketli, karakteristik rabditoid kurtçuklar bir büyüteçle görülebilir. Bunların morfolojileri çengelli solucanların kurtçuklarına çok yakındır. Ancak, çengelli solucan kurtçukları taze olan dışkıda ve kabız olmayan bireylerin dışkılarında bulunmazlar.

Diğer taraftan, Strongyloides stercoralis kurtçuğunda ağız boşluğu başın genişliğinin 1/3 ü uzunluğunda olduğu halde, çengelli solucanlarda bu ikisi aynı boydadırlar. Bahis konusu kurtçuklar ender olarak balgamda veya idrarda da bulunabilirler. Yumurtalara dışkıda rastlanmaz. Ancak, ishalli hastaların ve müshil verilenlerin dışkılarında içinde gelişmiş embriyon bulunan yumurtalar görülebilir.

Bu yumurtalar Ancylostoma duodenale ve Necator americanus yumurtalarından daha küçük olmaları, uçlarının sivri oluşu ve içlerinde hareketli bir kurtçuk bulunmasıyla ayrılırlar. Filariform kurtçuklardan hazırlanan bir antijen ile allerjik tanı denenebilir.

Tedavi

Strongiloidyaz (strongiloidiasis) tedavisi için ditiazanin (üç hafta süreyle günde 3 X 0,2 gr) veya tiabendazol (üç gün süreyle ağızdan vücut ağırlığının kilogramı başına 25 mg olarak günde iki defa) başarı ile kullanılabilir. Beş gün süre ile günde 5 mg/kg (en çok 250 mg) pirvin- yum pomoatın etkili olduğu bildirümiştir.

EpidemiyolojiStrongyloides stercoralis daha çok tropikal ülkelerde rastlanan bir helmint ise de soğuk olmayan birçok coğrafya bölgelerinde, bu arada yurdumuzda da bulunmaktadır. İnsandan başka canlılarda yaşamaz. Ancak, buna çok yakın bir helmintin şempanzelerde ve köpeklerde bulunduğu saptanmıştır.

Korunma

Hastaların tedavisi esastır. Dışkının toprakla temasının kesilmesi ve çıplak ayakla gezilmemesi öngörülür.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp