Spor Yaralanmaları ve Tedavileri

Spor Yaralanmaları ve Tedavileri :

Yaralanma çok küçük ve basit görülse de tam iyileşme için daha uzun bir tedavi süreci gerekebilir. Mesela yanlış spor ayakkabı seçimine bağlı Aşil tendiniti tedavi edildikten sonra sporcu yine aynı aşınmış, eski ayakkabısını koşuda kullanırsa tendinit daha kötü olarak tekrarlayacaktır. Aynı şekilde Tenisçi dirseği denilen lateral epikondilit geçiren bir tenisçi yeni raketine adapte olma egzersizleri ile başlamazsa ağrı tekrarlayacaktır. Yani spor yaralanmalarında sadece açıkta görünen bozukluk veya yaranın tedavisi spora geri dönmek için yeterli değildir.

Bir sporcunun nasıl yaralandığını anlamak için yapılan spor hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Dolayısı ile sporcunun kendisi dışında antrenör de sporcunun sakatlığı hakkında bilgi vermelidir. Uygun araştırmalar ve tetkikler yapıldıktan sonra tanı konulup tedaviye başlanır.

İlaçlar

Ağrı kesici ve dokuda enflamasyonu azaltıcı ilaçlar spor yaralanmalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Fakat kronik ağrıyı maskelememek için çok uzun süre kullanılmamalıdır.

Özellikle bu ilaçların jel şekilleri dıştan sürerek uygulamada çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Bir çok spor yaralanmasında çok faydalı olan jel uygulamaları masaj ile yapılabilir.

Ayrıca kortizonlu ilaçlar ve bölgesel anestezikler beraberce veya ayrı ayrı kullanılabilir. Bu uygulamalarda çok dikkatli olunması gerektiği unutulmamalıdır.

Cerrahi

Bütün diğer tedaviler denendikten sonra başvurulacak tedavi cerrahi yöntemdir.

Fizik Tedavi

Bölgesel sıcak-soğuk, masaj, friksiyon, elektrik akımı, manuplasyon, germe ve güçlendirme teknikleri uygulanır. Ultrason, kısa dalga diatermi, laser, TENS ve bir çok çeşitte elektrik akımları da fizik tedavide uygulanmaktadır. Bir çok portatif, kişinin evde kullanabileceği fizik tedavi aletleri vardır. Ancak bunların doğru doz ve doğru biçimde kullanılmaları her zaman mümkün olmamaktadır. Aktif ve kontrollü tedavisinin yerine geçecek hiç bir alet ve yöntem yoktur. Özellikle atletler sakatlıkların da yeterli germe yaptıkları yanılgısına sık sık düşmektedir. Dolayısı ile ağrı ve spazm olan dokularda germelerin bir fizyoterapist denetiminde yapılması tavsiye edilir. Tedavilerde ayrıca tabanlık, elastik bandaj, splint, korse, dizlik gibi desteklerden de yararlanılır.

Rehabilitasyon

Birçok yaralanma sporcu yeterince hazır olmadan spora erken dönülmesi ile tekrarlamaktadır.

Rehabilitasyon her türde ve derecedeki spor yaralanmalarının tedavisinin vazgeçilmez bir parçası olmalıdır. Rehabilitasyon sporcu için bir zaman kaybı olarak görülmemeli ve gereken önem verilmelidir.

Basit spor yaralanmaları ve tedavileri

Spor yaralanmalarından sonra iyileşme döneminde rehabilitasyon kurallarının uygulanması düzelmenin daha iyi olmasını sağlar. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon her yaralama veya ameliyat sonrası iyileşmenin daha hızlı, daha iyi ve fonksiyonel olması için gereklidir.

Basit spor yaralanmalarında temel ilk tedavi prensiplerini hem tüm sporcuların hem de coach, antrenör, masör gibi sporla ilgili kişilerin, öğretmen ve ana-babaların bilmesi gerekir. Hayati tehlikesi olmayan, basit spor yaralanmalarında şu temel rehabilitasyon prensipler uygulanır: İstirahat, buz, basınç uygulama ve yükseltme (IBBY). İngilizce RICE olarak geçen bu prensipler kol ve bacaktaki basit kazalar için geçerlidir.

İstirahat

Fazla hareket doku iyileşmesini kötü yönde etkiler. Fakat bir sporcu için hareketsiz kalmak zararlıdır. Dolayısı ile iyileşme sürecini kötü yönde etkilemeyecek ölçüde aktivitelere izin verilmelidir. Çünkü sporcunun genel formunu kaybetmemesi gerekir. Mesela sadece zedelenmiş bölge istirahate alınıp, koltuk değneği veya bastonla yük azaltılır. Sporcu diğer hareketlerine devam eder.
Buz

Yaralanmadan sonraki ilk dönemde zedelenmiş bölgeye buz uygulanması rehabilitasyonun ilk adımıdır. Soğuk uygulamanın birçok fizyolojik etkisi vardır:

1. Buz analjezik etki ile ağrıyı azaltır

2. Şişmeyi engeller

3. Kas spazmını azaltır

4. Zedelenmiş dokulardaki metabolik ihtiyaçları azaltır

Uygulama genellikle şöyledir: Tedavinin ilk devresinde yani ilk 48-72 saati içinde buz 2-3 saatte bir 20 dakika süre ile uygulamadır. Bunun için çeşitli metotlar vardır:

1. Doğrudan uygulama. En basit yöntem buz parçalarının plastik bir torba ile bölgeye konmasıdır. Ancak buzluktan çıkan kalıplar iri olup yeterli temas sağlamadıklarından buzların kırılması ve daha küçük parçalarda olması gerekir.

2. 0-3 derecede buzlu suya batırma

3. Buz Masaji: Özel bir tutma yeri olacak şekilde hazırlanan buz doğrudan bölgeye uygulanır. Buz yuvarlaklar çizecek şekilde hafifçe bastırılarak hareket ettirilir. Genellikle 3-10 dakikalik süreli uygulamalar 2-3 satte bir tekrarlanır.

4. Cold-Pack: İçinde kimyasal jel bulunan plastik torbalar buzlukta saklanır. Soğuk uygulamak gerektiğinde doğrudan bölgeye konulur.

Ancak soğuk uygulanmaması gereken durumlara da dikkat etmek gerekir.

1. Kan dolaşım bozukluklarında, mesela Raynaud hastalığında soğuk zarar vercidir.

2. Sinirlerin çok yüzeyel oldukları yerlerde sinir üzerine doğrudan uygulanmaz

3. Uzun süre uygulamak soğuk yanıklarına neden olur

Basınç


Yaralanmış bölgeye basınç uygulama ve tesbit etmede en çok elastik bandaj ve flaster kullanılır. Basınç bölgede oluşacak ödemi önler. Elastik bandaj kullanım kuralları oldukça kolaydır fakat flaster ile bantlama özel bir deneyim gerektirir. Pratikte buz ile bandaj birlikte uygulanmaktadır. Basınç buz ile birlikte uygulandığında çok dikkatli olmak gerekir. En iyisi sürekli değil 20-30 dakika aralarla uygulanmasıdır.

Yükseltme:

İlk dönemde şişmenin önlenmesi için yaralanmış bölgenin yükseltilmesi gerekir. Yükseltmedeki amaç lenf geri akımına ve toplar damarların kanı geri döndürmesine yardım etmektir. Ayrıca bu etki ritmik yapılan izometrik kas kasılması veya elektriksel kas uyarımı ve çok hafif aktif egzersiz ile sağlanabilir.

Ayakbileği 2. derece burkulmasında yapılacak işlemler:

1. gün

Yükseltme ve basınç uygulama ile beraber her 20 dakikada bir buz uygulanması yapılır. Doktorun önerdiği ilaçlarla (genellikle analjezik antienflamatuvarlar) birlikte yavaş ve dikkatli eklem açıklığı egzersizleri başlanır.

2.gün

Soğuk uygulamaya daha seyrek aralarla devam edilir. Hemen ardından eklem hareket açıklığı ve ayakbileği ekstansiyon egzersizleri yapılır. Eğer zedelenme hafif ise hasta iyi bir bantlama ile ayağa kalkıp destekle yürümeyi deneyebilir.

3. gün

Üsttekilere ek olarak parmak- topuk yürüyüşü yapılır. Ayak bileğini kuvvetlendirme, esneklik ve denge egzersizlerine başlanır ve azar azar giderek arttırılır. Her egzersiz sonrası buz ve basınç uygulaması ile yükseltme yapılması unutulmamalıdır.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp