Kemik Dokusu Ve Metabolizması Nedir?

Kemik Dokusu Ve Metabolizması Nedir?

Kemik dokusu tıbbi adıyla osteoblast ve osteoklast denen kemik hücreleri, protein, kan damarları, sinirler ve sert bir mineral matriksten oluşur. Kollajen yapıdaki protein kemik elastikiyetini sağlarken, kemiğin sağlamlığını belirleyen sert mineral matriksi kalsiyum, fosfatlar, magnezyum gibi mineraller oluşturur.Kemik dokusunda sürekli bir yıkım ve yeniden yapım, yani yenilenme söz konusudur. Buna kemik metabolizması adı verilir. Kemik metabolizmasındaki esas rolü oynayan hücreler kemik dokusunun hücreleri olan osteoblast ve osteoklastlardır.Osteoblastlar yeni kemik yapımından sorumlu , osteoklastlar ise eski kemik dokusunu kesip yok etmekten sorumlu hücrelerdir. Bu iki hücre grubunun birlikte hareket etmesiyle hücreler hem kendi kendini hem de kemiği yenileyerek kemikte hayatiyetin devamını ve kemik dokusu kalitesinin yükselmesini sağlar. Kemik metabolizmasında kemik hücrelerinin yanısıra vücutta salgılanan birçok hormon ve maddeler rol alır. Daha sonra söz edilecek olan kalsiyum ve D vitamini de bunlar arasındadır. Kemiklerdeki bu yenilenme 120 gün sürer. İlk 20 günde yıkım, sonraki 100 günde yeni kemik yapımı söz konusudur.Kemik metabolizması süresince, kemik yıkımının çok fazla olması ya da yenilenmenin yeterli olmaması, osteoporoza neden olur. Gençlerde kemik yapımı yıkımına eşittir. Yaş ilerledikçe kemik yıkım yapım dengesi yıkım lehine artmaktadır. Kemik yıkımının lehine dengenin bozulduğu en önemli durumlar kadın ve erkeklerde ileri yaş ve kadınlarda menopoz yani adetten kesilme durumudur.

Kemik metabolizması

Kemik dokusu toplam vücut kalsiyumunun %99’unu içerir. Kalsiyumun, kas ve sinir işlevi ile pıhtılaşma mekanizması gibi önemli alanlarda da işlevi vardır. Serum kalsiyumu, parathormon (PTH) ve 1-25OH D3 tarafından regüle edilir. Duodenumdan aktiftransport ile, jejunumdan pasif difüzyonla emilir.
Böbrekten büyük oranda proksimal tübüllerden reab zorbe edilir. Vücuttaki fosfatın %85’i kemikte depolanır. Böbrekte proksimal tübüllerden emilir.

Kemik metabolizması üç ana hormon tarafından düzenlenir, bunlar; D vitamini, PTH ve kalsitonindir. Ayrıca tiroid hormonu, östrojen ve santral sinir sistemindeki hipotalamik kontrol düzenekleri de ikincil
olarak rol oynarlar.

D vitamini:

Deride UV etkisiyle 7-dehidrokolesterolden, kolekalsiferol (D3 vitamini) oluşur. Bunun yanında diyetle de ergokalsiferol (D2 vitamini) alınır. Kolekalsiferol (ergokalsiferol) önce karaciğerde 25-hidroksivitamin-D haline gelir, sonra böbrekte aktif metabolit olan 1.25-hidroksivitamin-D haline gelir. Bu metabolit ince bağırsaktan kalsiyum ve fosfor emilimini sağlar. 1.25-hidroksivitamin-D’nin mineralizasyon üzerindeki etkisi ise hala ortaya konulamamıştır. Net etkisi serum kalsiyum ve fosfat düzeyinde artıştır.

Parathormon:
Paratiroid bezinin ana hücrelerinden salınır. Böbrekte 1.25-hidroksivitamin-D oluşumu PTH kontrolü altındadır. Bunun yanında osteoklastlar üzerinden kemik rezorpsiyonunu artırır, böbrekten fosfat atılımını sağlar. Osteoblastlar üzerinden preosteoklastların dönüşümünü uyararak osteoklastik kemik
rezorpsiyonunu stimüle eder. Kan kalsiyum düzeyi düşünce PTH salınımı artar. Net etkisi serum kalsiyum artar, fosfat azalır.

Kalsitonin:
Tiroid bezinin parafoliküler hücreleri tarafından salgılanır. Osteoklastik aktiviteyi inhibe eder. Net etkisi geçici olarak kan kalsiyum düzeyini azaltır.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp