İç Bulantısı

İç Bulantısı :

Mide Bulantısı ve Kusma Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Mide bulantısı ve kusma bir hastalık ya da sorunun belirtileridir. Mide bulantısı ya da kusmaya neden olan asıl hastalığın belirlenmesi ve tedavi edilmesi gerekir.

Mide bulantısı ve kusma belirtilerinin kontrolü hem rahatlık, hem de sıvı kaybının önlenmesi açısından oldukça önemlidir. Sıvı kaybı, mide bulantısı ve kusmayı daha da kötüleştirebilir. Mide bulantısı ve kusmanın belirtilerinin önlenmesi için ilaç tedavileri mevcuttur.

Mide bulantısı ve kusma altta yatan başka bir hastalığın belirtileridir, hastalığın kendisi değil. Mide bulantısı midenin kendi kendini boşaltmak istemesi hissidir. Diğer yandan kusma ya da istifra midenin şiddetli bir biçimde boşalması anlamına gelir. “Öğürme” kavramı ise midede çıkarılacak hiçbir şey yokken, yalnızca temiz salgıların istifra edildiği bir episoddur.

Kusma, midenin kendisini ösopagusun (ağızla mideyi birbirine bağlayan boru, yemek borusu) alt kısmına doğru, içinde bulunan yiyecekleri ve salgıları çıkarmaya zorlayarak neredeyse alt üst olması durumudur.

Mide bulantısı ve kusmanın nedenleri

Mide bulantısı ve kusmanın birçok sebebi vardır. Bunlar arasında;
Akut gastrit (mide yangısı, mide astarının doğrudan iritasyonu ya da tahrişi)
Beyinden gelen sinyallerin mide bulantısı ve kusmaya neden olduğu merkezi sebepler
Mide sorunlarıyla ilgili olmayan diğer hastalıklar
Bağırsakların mekanik obstrüksiyonu bulunur.
Akut gastrit, mide bulantısı ve kusma

Akut gastritin nedeni genellikle mide astarını tahriş eden bir şeydir. Bu tür durumlara örnek olarak şunlar verilebilir:

Enfeksiyonlar
Sık görülen bir virüs ya da farklı bir enfeksiyon türü olsun, mide yanmasına neden olan şeyler genellikle enfeksiyonlardır. Mide bulantısı ve kusmayla ilişkilendirilen krampsı üst karın ağrıları da enfeksiyonlara eşlik edebilmektedir. Bunun yanı sıra enfeksiyonlarla birlikte ateş ve üşüme de görülebilir. Norovirüsler ve rotovirüs de sık görüle viral enfeksiyonlar arasında sayılmaktadır. Helikobakter ailesinden (H. Pylori gibi) bakterinin neden olduğu enfeksiyon da bulaşıcı ajan olabilmektedir.

Mide gribi (mide üşütmesi)

Mide gribi (gastroenterit, mide-bağırsak iltihabı) viral bir enfeksiyona bağlı olarak kusma ve ishal aynı anda ortaya çıkar. Bu hastalık, belirtileri arasında ateş, üşüme, kas ağrısı ve öksürme de bulunan gribal enfeksiyonla karıştırılmamalıdır.

Yiyecek zehirlenmesi
Yiyecek zehirlenmesi büyük ölçüde kusmaya neden olabilir ve en sık görülen nedeni Staphylococcus aureus adı verilen bir bakterinin saldığı bir toksindir. Yiyecek zehirlenmesinin belirtileri zehirli ya da iyi hazırlanmamış bir yiyeceğin tüketilmesinden birkaç saat sonra ortaya çıkar. Yiyecek zehirlenmesinin diğer bakteriyel nedenleri arasında Salmonella, Kampilobakter, Şigella, Koli basili ve Listeriya sayılabilir.

Mideyi tahriş eden diğer nedenler
Alkol, sigara, aspirin ya da ibuprofen gibi steroit yapısında olmayan entienflamatuar ilaçlar mide astarını tahriş edebilir ve mide bulantısı ve kusmaya neden olabilirler.

Mide ülseri
Mide ülseri, mide astarının hafif bir tahrişinden midenin koruyucu astarında oluşan ve ülser adı verilen bir sorunun oluşmasına kadar değişiklik gösterebilmektedir.

Gastroözofageal reflü hastalığı (özofajit reflüsü)
Midedeki asitin yemek borusuna çıkması anlamına gelen bu hastalık da mide bulantısı ve kusmaya neden olabilmektedir.

Mide bulantısı ve kusmanın merkezi nedenleri

Baş ağrısı

Özellikle migren sık sık mide bulantısı ve kusmayla ilişkilendirilmektedir.

İç kulak

Hareket hastalığı (taşıt tutması), labirentit (iç kulak iltihabı), Benign pozisyonel vertigo ya da Meniere hastalığı (baş dönmesi), iç kulak sıvılarının mikrobiyotik oluşumlar ile aşırı miktarda artması veya aşırı miktarda azalması durumunda hastaya denge kaybı ve işitme güçlüğü yaşattıran bir çeşit hastalıktır.

Artan intrakranyal (kafa içi) basınç

Kafatası içindeki basıncı arttıran herhangi bir hastalık ya da yaralanma kusmaya neden olabilmektedir. Basıncı arttıran nedenler en önemlileri:

Travmaya bağlı beyinde şişlik (beyin içinde kanamayla birlikte görülür)
Enfeksiyon (menenjit ya da ensafalit beyin iltihabı)
İyi ya da kötü huylu tümörler
Kan dolaşımındaki anormal elektrolit bileşmeler ve bununla ilgili olan su dengesizliği
Beyin sarsıntıları

Kafa yaralanması yaşayan hastalarında beyin rahatsızlığı belirtilerinin görülmesi için her zaman beyinde belirlenebilen bir kanama ya da şişkinlik olmayabilir. Bu beyin rahatsızlığı belirtileri arasında baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, görme duyusunda değişiklikler, kafa karışıklığı/şaşkınlık, odaklanmada zorluk, uyumada zorluk ve diğer semptomlar sayılabilmektedir.

Zehirli stimulus (uyaran)

Belli koku ve sesler beyinde ortaya çıkan merkez aracılı mide bulantısı ve kusmaya neden olabilmektedir. Bu kırılan bir kemiğin acısı ya da bir olayı izlemenin duygusal şoku olsun, vazovagal (nörokardiyojenik) olaylar önemli belirtilere neden olabilmektedir. Vazovagal episodda, vagus siniri (kalp atışı, nefes alma, kan basıncı gibi temel bazı vücut fonksiyonlarının kontrolünü sağlayan nirilerden biri olan onuncu kafa siniri ya da akciğer-mide siniri) aşırı derecede uyarılır ve bu da kalp atışlarının azalmasına ve kan damarlarının açılmasına neden olur. Bunun sonucu olarak beyne giden kan akışı yavaşlar ve senkopal (baygınlık) episodu olarak bilinen bayılmaya yol açar.

Hastalıkla bağlantılı mide bulantısı ve kusma

Diyabet (şeker hastalığı)

Şeker hastalığı olan insanlarda midenin düzgün bir şekilde boşaltım yapamadığı ve muhtemelen, hastalığın komplikasyonlarından biri olan genelleşmiş nöropatiye (vücuttaki sinirlerin beyinle uygun sinyal alış verişinin olmaması) bağlı olan gastroparezi nedeniyle mide bulantısı görülebilmektedir.

Ayrıca vücuttaki şeker ve insülin dengesi bozulduğundan şeker hastalarının kan şeker oranları düşük (hipoglisemi) ya da yüksek (hiperglisemi) olduğunda da mide bulantısı ve kusma görülebilmektedir.

Hastalıklar ya da rahatsızlıklar

Karın içi organlarıyla ilgili hastalıkların birçoğu mide bulantısı ve kusmaya neden olabilmektedir. Bu hastalıkların arasında hepatit, safra kesesi hastalığı, pankreas iltihabı, Crohn hastalığı, (böbrek taşı, böbrek yetmezliği ya da böbrek iltihabı gibi) böbrek hastalıkları gibi sindirim sistemi organları hastalıklar da sayılabilmektedir.

Başka bir hastalığın tipik olmayan bir belirtisi olarak mide bulantısı ve kusma

Bazı hastalıklar doğrudan mideyle ya da mide-bağırsak kanalıyla ilgili olmasa da mide bulantısı ve kusma belirtileri gösterebilirler.

Kalp krizi geçiren hastalarda, kriz özellikle vücudun iç ya da alt kısmını etkiliyorsa anjinin (boğaz yangısı) tipik olmayan bir belirtisi olarak mide bulantısı ve kusma görülebilmektedir.

Pnömoni (akciğer iltihabı, zatürre) ve bronşit (solunum borucukları iltihabı) gibi akciğer enfeksiyonları hastalık özellikle göğsü karından ayıran bölge olan diyaframın yakınındaysa mide bulantısı ve kusma belirtileriyle birlikte ortaya çıkabilmektedir.

Sepsis (kan zehirlenmesi), tüm kan dolaşımına yayılan ve çok büyük bir vücut enfeksiyonu olan sepsis de mide bulantısı ve kusmaya neden olabilmektedir.

Yeme bozuklukları

Bulimia (olağan dışı miktarlarda yemek tüketimi ve bilinçli dışa atım yöntemlerini içeren bir rahatsızlık) hastaları psikiyatrik rahatsızlıklarının bir parçası olarak bilinçli bir şekilde kendilerini kustururlar.

İlaçlar ve ilaç tedavilerinin neden olduğu mide bulantısı ve kusma

İlaç tedavilerinin yan etkileri

Birçok ilacın yan etkileri arasında mide rahatsızlıkları ve/veya mide bulantısı ve kusma bulunmaktadır. Kemoterapi için kullanılan kanser ilaçları genellikle çok kolay başa çıkılamayan mide bulantısı ve kusmalara neden olmaktadır. Stüpefiyan (narkotik, uyuşturucu) ağrı kesiciler, anti-inflamatuar ilaçlar, steroidler ve antibiyotiklerin hepsinin yan etkileri olarak mide bulantısı ve kusma sıralanmaktadır.

Mide bulantısı, kusma ve bağırsak tıkanması

Karın ağrısı ve şişkinlik, mide bulantısı ve kusma, gaz ya da dışkı çıkaramama gibi semptomlar bağırsak tıkanması yani kabızlığın belirtileridir. Olası birçok nedenden dolayı ince bağırsak tıkanır ve içindekilerin kanaldan geçmesine izin vermez. Bağırsak tıkanmasının en sık görülen nedenleri arasında adhezyon (tutunum) oluşan geçmiş ameliyatlar, fıtıklar, mide-bağırsak yolunun anormal bir şekilde bükülmesi (volvülüs, bağırsak düğümlenmesi), tümörler ve iltihaplı bağırsak hastalığı sayılabilir.

Hamilelikte mide bulantısı ve kusma (sabah bulantısı)

Hamilelikte kusma kan dolaşımındaki hormon değişiklikleri nedeniyle özellikle ilk üç aylık dönemde yaygın bir şekilde görülmektedir.

Bebeklerde kusma

Bebeklerin şiddetli bir şekilde kusması ve yalnızca yediklerini çıkarması arasında ayırım yapmak zor olabilir. Bebeğiniz siz onu besledikten çok kısa bir süre sonra yediklerini çıkarıyorsa bu herhangi bir hastalığın belirtisi olmayabilir.

Şiddetli kusma

İlk iki-üç ayda bebeğiniz siz onu besledikten sonra çok şiddetli bir biçimde kusuyorsa, bu pilor stenozun yani midenin ince bağırsaklara bağlandığı ilk kısım olan mide kapısındaki anormal darlık oluşmasının bir belirtisi olabilir. Teşhis genellikle aile geçmişi incelendikten sonra fiziksel muayeneyle yapılıp, ultrasonla teyit edilir. Tedavisi ameliyattır.

Acı/ağrıyla ilişkili mide bulantısı ve kusma

Bebeğiniz kontrol edilemeyecek biçimde ağlıyor ve dışkısında kan ya da kırmızılık varsa teşhis bir intususepsiyon (bağırsağın bir kısmının yakınındaki başka bir kısmı itmesi) olabilir. Bebeğinizin dışkısı henüz jöle kıvamında olabilir, ancak dışkısında kırmızılık ya da kan olması kesinlikle normal değildir. Bu yüzden teselli edilemeyen bebekler için derhal tıbbi yardıma başvurulması gerekmektedir.

Viral enfeksiyon

Bebeğinizde kusmayla birlikte ishal de varsa viral bir enfeksiyon söz konusu olabilir. Bunun dışında bebeğinizin kullandığınız bebek maması çeşidine karşı bir duyarlılığı söz konusu olabilir. Kusma episodları 24 saatten fazla sürerse, bebekler ve çocuklar büyük bir sıvı kaybı riski yaşarlar. Eğer sıvı kaybından şüphe ediyorsanız derhal tıbbi yardım almanız gerekir. Bebeklerde sıvı kaybı belirtileri arasında kuru ağız, koltuk altı ve kasıklarda terleme olmaması, çökmüş gözler, zayıf bir ağlama sesi ve kas elastikiyetinde azalma sayılabilir.

Mide bulantısı ve kusma için evinizdeki çareler

Mideyi dinlendirmek, ancak diğer yandan sıvı kaybı yaşamamak oldukça önemlidir. Hastalığın ilk 24 saatinde yalnızca sıvı tüketilmeli, daha sonrasında ise beslenme biçimi midenin rahatsız olmayacağı bir biçimde düzenlenmelidir.

Sıvı midenizi rahatlatacaktır. Temiz su, sporcu içecekleri, çorbalar, buzlu şekerler, sulu meyveler midenizi daha hissetmenizi sağlayacak ve sıvı kaybı yaşamamanızı sağlayacaktır. Midenizin gerilmesi mide bulantısını daha da kötüleştireceğinden tek seferde aşırı sıvı almamanız sizin yararınıza olacaktır. Ayrıca kusma episodları esnasında süt ve süt ürünlerinden uzak durmalısınız. Sütün sindirilmesini sağlayan enzim mide astarının hücrelerinde bulunur, bu yüzden kusma episodları esnasında mideniz süte oldukça duyarlı olacaktır. Ayrıca süt karın ağrısı, şişkinlik ve ishale neden olabilir. Kişi kendini daha iyi hissetmeye başladıkça alınan besinlere yenilerini ekleyebilirsiniz, ancak sağlık uzmanları hastaların daha çok muz, elma püresi, pilav ya da tost gibi daha tatsız ve kokusuz yiyeceklere yönelmelerini tavsiye etmektedirler.

Mide bulantısı ve kusma söz konusu olduğunda doktor ne zaman aranmalı?

Belirtiler 24 saatten fazla sürüyorsa, teşhis belirsizse, aşırı sıvı kaybından şüphe ediliyorsa ya da hastayı daha da hassas duruma sokan bir hastalık söz konusuysa, tıbbi yardım derhal aranmalıdır. Ayrıca mide bulantısı ve kusma, ateş, ağrı, ağızdan kan gelmesi ya da dışkıda kan izlerinin bulunması gibi durumlarla birlikte görülüyorsa zaman kaybetmeden doktorunuzu aramanız gerekir.Kusma bir hastalığın belirtisidir; eğer bu belirti 24-48 saat sürüyorsa bir doktora danışmanızda fayda var demektir.

Mide Bulantısı Bitkisel Tedavi

Civanperçemi: 
Yarım tatlı kaşığı ince kıyılmış bitki, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak suyla haşlanır ve yarım dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 1-2 bardak taze demlenmiş çay yudumlanarak içilir.
 
Alıç: 
Yarım tatlı kaşığı ince kıyılmış bitki(yaprak, çiçek), orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak suyla haşlanır ve yarım dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2 bardak taze demlenmiş çay soğutulmadan yudumlanır.
 
Alıç tentürü: 
Taze toplanan çiçekler ve meyveler ince kıyılarak bir şişeye % oranında doldurulur ve üstüne 38-40 derecelik kanyak veya votka eklenir. Çalkalayabilmek için, şişenin boğazında biraz boşluk bırakılmalıdır. En az iki hafta sıcak bir yerde bekletilen şişe arada bir çalkalanır ve süre sonunda dört kat tülbentten geçirilerek süzüldükten sonra koyu renkli bir şişede muhafaza edilir.Böyle hazırlanan tentürden günde 4-10 damla, doğrudan dil üstüne veya yarım kahve fincanı suya eklenerek alınır.
 
Çevirenin notu: 
Çiçekler ilkbaharda çiçeklenme aşamasındatoplanarak tentiir haline getirilir. Sonbaharda da olgun meyvelerin tentürü hazırlanır ve iki ayrı tentür karıştırılarak iyice çalkalanır.
 
İsveç Şurubu: 
Baş dönmesini ve iç bulantısını yok edebilen İsveç Şurubu, günde 3 çay kaşığı veya 3 tatlı kaşığı dolusu olarak, biraz bitki çayına eklenerek alınır.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp