Emes Tedavisi

Emes Tedavisi

Emes tedavisi için neler yapılmalı? Sorusuna yanıt olarak emes tedavisi için şifalı bitkiler ve emes tedavisi hakkında faydalanacağınız bilgiler bu makalede yer almaktadır.

EMES HASTALIGI TEDAVİSİ MÜMKÜN OLAN BİR HASTALIKTIR

Multipl Skleroz yada Kısaca EMES (MS) Hastalığı


Multipl Skleroz nedir?

Multipl skleroz ya da kısaca EMES olarak söylenen hastalığınız olduğunu doktorunuzdan öğrendiniz. EMES sinir sisteminin kronik bir hastalığıdır. Belirtileri basit bir görme bulanıklığından tam bir felç arasında değişir. Çok çok nadiren öldürücüdür.

EMES‘un nedeni nedir?

Bugünkü bilgilerimize göre EMES‘a kesin neden olabilecek bir sebep ortaya konulamamıştır. Yapılan değişik araştırmalarda, hastalığa neden olabilecek çok çeşitli nedenler (daha önce geçirilmiş virütik infeksiyonlar, çevreden kaynaklanan bazı zehirli maddeler, beslenme alışkanlıkları, coğrafi faktörler, vücudun savunma sisteminde bozukluk…) ileriye sürülmüşse de hiç birisi kesin neden olarak ortaya konulamamıştır.

EMES nasıl oluşur?

Vücuttaki sinir lifleri - hem beyinde hem de omurilikte - myelin olarak adlandırılan ve sinir liflerinin etrafını saran koruyucu bir kılıfla sarılıdır. Bu bir elektrik kablosunun etrafını saran koruyucu olan ve kısa devreleri önleyen plastiğe benzetilebilir. Multipl skleroz bu myelin kılıfının yıkılması sonucu ortaya çıkar. Myelin kılıfı herhangi bir yerden yıkıldığında - parçalandığında beyinden çıkan ya da beyine giden elektrik akımları yavaşlar ve ilgili yerlere gidemez ya da yanlış yerlere doğru yönlenir. Böylece EMES‘un belirtileri ortaya çıkar. Bunlar yama şeklinde, beynin ya da omuriliğin değişik yerlerinde aynı veya farklı zamanlarda, birden çok yerde (Multiple) ortaya çıkar. Ve bu yerlerde, parçalanan myelin kılıfı yerinde sert bir doku (Skleroz) oluşur.

Kılıf erimesi-harabiyeti / sert doku düzelir mi?

Genellikle vücut tarafından tamir edilir ve harabiyete bağlı oluşan şikayetlerde bu düzelme ile ortadan kalkar. Ancak bazen atakların sık olması, düzelmeye-tamire fırsat vermez ve sekeller (kalıcı fonksiyonel bozukluklar) ortaya çıkar.

Ne kadar sıklıkla ortaya çıkar?

Hastalığın sıklığı ülkeden ülkeye, iklimden iklime farklılıklar gösterir. Ilıman iklimlerde daha sık olarak izlenir. Kadınlarda, erkeklere göre biraz daha az oranda izlenir. Ortalama olarak 100.000 kişide 5 ile 30 kişide görülür.

EMES‘un belirtileri nelerdir?

Çok değişik şekilde ortaya çıkabilir. Bu belirtiler beyni, beyinciği, beyin sapını ve omurilikte etkilediği yerlere göre değişmekle birlikte genel olarak; vücutta uyuşmalar, kas güçsüzlüğü, aralıklı bitkinlik, hareketlerde dengesizlik, bulanık-çift görme, baş dönmesi şeklinde ortaya çıkabilir. Bu belirtiler tek başına ya da birden fazlası bir arada ortaya çıkabilir. Bazıları hastalığın başlangıç döneminde ortaya çıkar, bazıları ise geç dönemde ortaya çıkabilir.
EMES‘in santral sinir sisteminin bir çok alanını etkilemesi kliniğe de yansımakta ve hastalarda birden çok belirtiye sebep olmaktadır. Hastalığın ilk atağında genellikle tek bir bulgu bulunmakla birlikte, birden fazlada bulgu da bulunabilmektedir. Ataklarda en sık görülen belirtiler, bir tarafta veya bir veya birden çok ekstremitede kuvvetsizlik, uyuşukluk gibi kuvvet kaybı veya duyu bozukluğu, bir gözde ağrılı görme kaybı veya bulanık görme, çift görme, yürüyüş bozukluğu(yalpalayarak yürüme), konuşma bozukluğu, dengesizlik, idrar yapmada zorluk veya idrar kaçırma, cinsel fonksiyon bozuklukları, yorgunluk gibi bulgular değişik sıklıkta görülebilmektedir. Egzersiz veya çok sıcak bir banyodan sonra veya sıcak havalarda uzun süre güneşlenmek yada infeksiyonlara bağlı vücut ısısının yükseldiği durumlarda mevcut nörolojik bulguların ağırlaşması EMES‘te görülen belirtilerdendir. Başın öne doğru ani eğilmesi ile kol ve bacaklarda ani bir iğnelenme ve elektriklenme şeklinde hissin ortaya çıkması EMES‘li hastalarda bulunabilen diğer bir belirtidir. Bunların dışında EMES‘te nadir olarak karşılaşılabilecek bulgular arasında lisan fonksiyonlarında bozukluk (Afazi), epileptik nöbet, psikiyatrik bozukluklar (Psikoz, affktif bozukluklar, depresyon), unutkanlık, konsantrasyon güçlüğü gibi belirtilerdir. Yukarıdaki belirtilerden bir veya daha fazlası birarada bulunabilir. Bazıları hastalığın başlangıç döneminde ortaya çıkar, bazıları ise geç dönemde ortaya çıkabilir. Fakat unutmamak gerekir ki bu belirti ve bulgular EMES‘e özgü olmayıp birçok nörolojik hastalıkta görülebilmektedir. Bu belirtileri olanlarda EMES‘i düşündürebilecek en önemli ip uçları şunlardır. Şikayetlerin genç yaşta (20-40 yaş) başlaması, beyinin değişik yerlerinin tutulduğuna ait birden çok belirtinin olması ve bu belirtilerin tekrarlayıcı nitelikte olması yani belirli bir süre devam edip tam yada tama yakın düzelmesi ve bir süre sonra aynı veya değişik bulguların tekrar başlamasıdır. Bir örnek vermek gerekirse 5 yıl önce bir gözde 15-20 gün kadar sürerek düzelen görme kaybı bulunan 20 yaşındaki bir hastada bundan 1 yıl sonra bir ay içinde düzelen dengesizlik, bir tarafında his kusuru, yalpalayarak yürüme ve konuşma bozukluğu yakınmasının bulunması ve son olarak idrar kaçırma, çift görme ve bir tarafında kuvvetsizlik gelişmesi ataklarla seyreden bir EMES hastasına örnek olarak gösterilebilir.
Görüldüğü gibi EMES‘te birçok belirti ve bulgu bulunmakta ve hastalık değişik şekilde seyredebilmektedir. Fakat hastalık herkesi aynı şekil ve şiddete etkilemez. Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterir. Hatta aynı kişide hastalığın seyri zaman içinde değişkenlik gösterir. Bazı hastalarda her atakta aynı şikayetler bulunurken bazılarında her atakta farklı belirtiler bulunabilir. Ataklarda ortaya çıkan bulgular bazen tam düzelirken bazen hafif şeklinde kalabilir veya hiç düzelme görülmeyebilir veya bir atakta bazı belirtiler tam düzelirken bazıları aynı şekilde kalabilir. Bazı hastalarda klinik belirtiler atak ve düzelmelerle seyrederken zaman içinde giderek ilerleyen bir seyir alabilir. Bazılarında ise başlangıçtan itibaren giderek kötüleşen ve hiç düzelme görülmeyen bir seyir gösterebilir.

Atak ne demektir?

Yukarıda belirtilen, EMES ortaya çıkış şikayetlerinin ayrı zamanlarda, önceden tahmin edilemeyen şekilde ortaya çıkmasıdır. Klinik bulgulardan bir ya da bir kaçının en az 24 saat süreyle ortaya çıkması ve bunların en az 1 ay süreyle devam etmesidir. Günler, haftalar veya aylarca süren ataklar olabilir. Genellikle ardından düzelme dönemi ortaya çıkar.

Ataklar önceden tahmin edilebilir mi?

Hastaya ve hastalığın tipine göre ataklar değişmekle birlikte, atakların ne zaman ve ne sıklıkla ortaya çıkacağı önceden kesinlikle tahmin edilemez.

EMES‘un farklı şekilleri var mıdır? varsa nasıl?

Evet, seyir olarak hastalığın dört tipi vardır.

1. İyi huylu EMES (Benign): Bu tipte hafif ataklar vardır ve atakları tam düzelme takip eder. Zamanla biriken bir kötüleşme olmaz ve kalıcı bir hasar bırakmaz. Genellikle bu tipte ilk belirti az hissetme-uyuşma gibi yakınmalardır. Ancak hastalığın başlangıcından 10-15 yıl sonra, bazı olgularda küçük sekeller bırakabilir. EMES li hastaların yaklaşık %20‘si bu tipe girer.

2. Tekrarlayan ve düzelen tip (Relapsing-remitting): EMES‘luların yaklaşık %25‘i bu gruba girer. Erken dönemde genellikle benign tipe benzer ve ataklardan sonra tam iyileşmeler olur. Ataklar gün ve hafta veya aylarca sürebilir. Ataklar daha önceki bulguların alevlenmesi veya yeni bir şikayet oluşması şeklinde olabilir. Yine de, tekrarlayan ataklar sonrası bazı sekeller kalabilir.

3. İkincil ilerleyen tip: Başlangıcı “tekrarlayan ve düzelen” tip gibidir. Fakat tekrarlayan ataklar sonrası düzelme daha zorlaşabilir, hatta durabilir. Böylece sekeller artabilir. Bu grup, hastalığın başlangıcının 15-20 yılı içinde ortaya çıkar.

4. Birincil ilerleyen tip: Ataklarla birlikte ya da ataksız seyir gösterebilir. Ataklı seyirde hastalığın başlangıcından itibaren giderek artan fonksiyonel kayıp (sakatlık) ataklarla daha da şiddetlenebilir ve giderek kalıcı fonksiyonel bozukluklar artar. EMES‘luların az bir kısmı bu gruba girer.

Bulaşıcı mıdır?

Bulaşıcılık EMES için söz konusu değildir.

Kanserleşme söz konusu mudur?

Kanserleşme mümkün değildir ve EMES bir çeşit kanser değildir.

EMES ailevi midir?

Aileden geçen hastalık özelliklerini taşımaz, anneden ya da babadan çocuğa geçmez. Ancak, ailesinde EMES olan bireylerin hastalığa yakalanma şansı, ailesinde EMES olmayanlara göre daha yüksektir.

EMES tanısı nasıl konur?

Hastanın şikayetlerinin dinlenmesi ve muayenesi sonrası, tanıyı koymak için genellikle beyin görüntüleme filmi (Magnetic Resonance Imaging veya MRI ) ve beyin omurilik suyu incelemesi ve bazı yardımcı incelemeler yapılır. Bunların sonucunun bir arada değerlendirilmesiyle, bir nöroloji hekimince tanı kolaylıkla konur. Beyin omurilik suyu alınması hasta için hatta hekim içinde zor olsa da EMES tanısı için önemlidir.

Olası-olabilir EMES nedir?

Yukarıda belirtilen şekilde genellikle tanı koymak kolay olmasına rağmen nadir de olsa, bazen tanı koymak zor olabilir ve kesin tanı aylar-yıllar süren takipler sonrası konabilir. Bu durumdaki EMES‘lu hastalar “olası-olabilir EMES” olarak adlandırılır.

Hastalığın seyri nasıldır?

Hastalığın seyri genellikle iyi huyludur. Seyir yukarıda anlatılan EMES tipleriyle yakın ilişkilidir.

Hastalığın seyrinin iyi olduğunu gösteren deliller var mıdır?

Kısmen evet. Genellikle kadınlarda, duyusal şikayetlerle ortaya çıkması durumunda ve atakların hafif şiddetli olması, atak aralarının uzun olması ve tama yakın düzelme iyi seyir lehine değerlendirilir.

Çocuk sahibi olabilir miyim?

Elbette. EMES‘lu kadınların (ve erkeklerin) bir çoğu çocuk sahibidir.

Gebelik, EMES seyri üzerinde oluEMESuz etki eder mi?

Gebelik sırasında kadın vücudunda çeşitli hormon değişiklikleri olur. Bu değişiklikler hastalığın aktivitesini azaltır! Ancak anne için, doğumdan sonraki ilk altı ayda yeni bir atak ortaya çıkma riski normal zamana göre 2-3 kat artmaktadır. Ancak yapılan çalışmalarda, gebelik sonrası ortaya çıkan bu atakların uzun dönemde sekelleri arttırmadığı gösterilmiştir. (Bu noktada şunu da belirtmek gerekir, hastalık için alınan bazı ilaçlar anne karnındaki çocuk üzerinde oluEMESuz etki yapabileceğinden, gebelik istenmesi durumunda sizi takip eden hekime danışılmalıdır.)

Depresyon sık mıdır?

Depresyon ve bazı diğer psikiyatrik hastalıklar nispeten sık olarak izlenirler. Bunların bazılarının hastalığın kronik seyretmesi sonucu ortaya çıktığı kabul edilir. Diğer bir kısmının ise kişide EMES ortaya çıkmadan önce var olduğu, hatta hastalığın nedeni olduğu iddia edilir.

İdrar problemi sık mıdır?

Hemen hemen EMES‘un tüm formlarında değişik derecelerde idrar yapma ile ilgili problemler ortaya çıkar. Bu idrara yapamama (tam veya yeterince boşalamamış hissi şeklinde), idrarı tutamama, çok sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma hissi şeklinde olabilir. Bu idrar kesesinin hissini alan ya da idrar yaparken idrar torbasını kasan sinirlerin tutulumuna göre farklı bulgular verir ve genellikle nörojenik mesane olarak adlandırılır.

İdrar yolu enfeksiyonu sık mıdır?

Üriner enfeksiyon, özellikle kadınlarda sık olarak izlenir.

İdrar yolu enfeksiyonunu önlemek için neler yapılabilir?

Öncelikle günlük yeterli miktarda sıvı alarak yeterli idrar çıkışını sağlamalısınız. Yaklaşık günde altı bardak kadar sıvı (1600-1800 ml) almalısınız. Bu alımla günde yaklaşık 800-1000 ml idrar çıkışı sağlanabilir ve günde 4 veya 5 kez idrar yapma ihtiyacınız ortaya çıkar. Birde C vitaminini içeren besinleri (portakal, limon..) almanız idrarınızı asitleştirerek enfeksiyon gelişimini önlemede yardımcı olabilir.

Diğer önemli bir olayda, sakatlığa bağlı hareketi sınırlı olan ve idrar yapmayla ilgili problemi olan kişilerin temizliğine mümkün olduğunca dikkat etmesidir. Bu çok basit ama etkili bir enfeksiyon önleme yöntemidir. Bu önerileri yerine getirdiğiniz halde eğer idrar yaparken yanma, çok sık idrara çıkma, idrar yaptığınız halde yeterince boşalamama gibi şikayetiniz olursa ikinci adım, erkenden hekiminize problemi bildirmektir.

Cinsel fonksiyonlarda bozulma oluşur mu?

Bazen. Özellikle omur ilik tutulumu sonrasında, değişik şekillerde hem kadın hem de erkeklerde cinsel fonksiyonlarda bozulma / yetersizlik ortaya çıkabilmektedir.

Sıcakta şikayetler artar mı?

Yaz aylarında ve sıcak banyo sonrası EMES‘un bazı belirtilerinde artış ortaya çıkabilmektedir.

Egzersizin yararı var mıdır?

Öncelikle şunu belirtmek gerekir; temel olarak EMES kasların değil sinirlerin bir hastalığıdır. Ancak sinirlerin tutulumuna bağlı ikincil olarak kaslarda değişik şekillerde etkilenebilirler (kaslarda devamlı kasılma, kaslarda incelme gibi). Egzersiz EMES‘un neden olduğu kılıf erimesini önleyemez ve bunu tersine çeviremez. Ayrıca hastalığınızın var olan NÖROLOJİK seyrini değiştirmez. Ancak kendinizi ruhsal açıdan daha iyi, canlı hissetmenizi sağlar. Yorgunluğunuzu azaltabilir, uykunuzu düzeltebilir ve günlük yaşamınızı daha çok bağıEMESız yapmanızı sağlayabilir.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp