Çocuklarda Zihinsel Gelişim

Çocuklarda Zihinsel Gelişim

Çocuklarda Zihinsel Gelişim hakkında tüm merak edilenler;

Çocuklarda zihinsel gelişim eksikliklerinin neden ve belirtileri nelerdir?Çocukların kemik gelişim sorunları, zihinsel gelişimleri, fiziksel, duygusal ve sosyal gelişimleri hakkında tüm merak ettikleriniz ve bitkisel tedavi yöntemleri bu makalemizde yer almaktadır.

(0-1 ay)

Bu dönemde öğrenme, duyu organlarıyla geliştiğinden uyaran nesne ve oyuncaklardan yararlanılmalıdır.

Görme duyusunu geliştirenler:
Çıngırak, ayna, kitaplar (kumaş), hareket eden dönence gibi. Dönencenin üzerindeki şekiller yeni doğanın görebileceği mesafede yan tarafa asılmalıdır.
Duymayı geliştirenler:
İnsan sesi, müzik kutuları, çıngırak, ev içindeki sesler
Dokunmayı geliştirenler:
Dokunma, öpme, sarılma, masaj, çeşitli dokularda nesneler, farklı dokularda oyuncaklar.

Pahalı oyuncaklar için para harcamadan uyaranları zengin bir ortam hazırlayın. Her bir odada ilgisini çeken şeyler olmalı. Oturma odasında büyük renkli kitaplar, mutfaktaki çekmecede plastik kaplar gibi.

Yeni doğanın odasını düzenlerken zıt renkleri ve belirgin çizgileri kullanmaya dikkat etmek gerekir.

Yeni doğanlar 20-30 cm.den en iyi görürler. O nedenle kucağınıza aldığınızda yüzüne bakıp kafiyeli şarkılar söyleyebilirsiniz.

Anne kokusu dışında da değişik kokuları öğrenebilmesi için fırsat tanıyın. (Limon, vanilya, elma suyu gibi yiyecek kokuları.)

Dokunma oyunları oynayın. Yeni doğanın ellerini tutun. Onun sizin vücudunuzun farklı yerlerine dokunmasını sağlayın. Bu sırada kendi tekerlemelerinizi söyleyin: “Bir, iki, üç ayağıma dokun.“. Onun elini ayağınıza götürün. Her sefer bir organının adını söyleyin ve yeni doğanın elini onun üzerine koyun.

Bu dönemde yapabilir oldukları ve geliştirilmesi hedeflenen beceriler için anne-babaların ortam hazırlamaları ve farkındalık yaratmaları çok önemlidir.

Yeni doğanın günlük hayatında belirli zaman dilimlerinin oluşturulması önemlidir. Örneğin, akşam yemeği, banyo, uyku, hikaye zamanı gibi.

İlk 6 ayda ihtiyaçların karşılanmasına yönelik düzenlerinin oluşturulması gereklidir. Örneğin, belirli saatlerde yapılacakların olması ve ortamda bazı şeylerin belirli yerlerinin olması. Yeni doğanın her zaman banyosunun aynı şekilde yapılacağını, karyolasında asılı dönencenin her zaman var olduğunu veya en sevdiği kitabın oyun örtüsünde durduğunu bilmesi kalıcılık kavramını yerleştirmeye ve beklentilerinin başlamasına yardımcı olur.Ayrıca ne olacağını bilmek güven duygusunu geliştirir.

Yeni doğanlar sevdikleri insanların yüzlerine bakmayı severler. O nedenle yüzünüzle farklı mimikler ve ses tonları deneyin. Böylece yeni doğanın görsel ve işitsel gelişimi desteklenir. Örneğin, gözlerinizi kırpın, esneyin, öksürün, dudaklarınızı açarak şarkı söyleyin.

(1-3 ay)

Bebeğe parlak renklere ve çeşitli nesnelere bakmaları için ortam sağlayın. Örneğin, resimler, hareket eden nesneler, parlak renkli oyuncaklar gibi. Bu oyuncakları yavaşça ileri geri hareket ettirerek takibini kontrol edebilirsiniz.

Duyma becerisini geliştirmeye yönelik oyunlar oynayın. Müzikli bir oyuncağı saklayın. Sonra müziği çaldırın ve nerde olduğunu sorduktan sonra sese doğru dönüp dönmediğini kontrol edin. Sese başını çevirirse takdir edin. Bu oyunu odanın farklı yerlerinde tekrarlayın.

El ve parmaklarını geliştirici oyunlar oynayın. Bebeği kucağınızda tutun veya sırtüstü yatırın. İşaret parmağınızı onun eline verin. Parmağınızı sıkıca kavrayacaktır. Bu doğuştan elde ettikleri bir reflekstir. Her tutuşunda bebeğe güzel şeyler söyleyin.

Bebeklerin ellerini keşfetmesine yardımcı olun. Örneğin, bebeğin ellerini alın ve onun önünde çırpın. Bu yapılanlarla ilgili konuşun.

Bebeğe dokunabileceği, keşfedebileceği basit oyuncaklar verin. Yumuşak bezler, yumuşak kumaş oyuncaklar vb gibi. Yutulabilen eşyaları dokunması için vermeyin.

Bu dönemde eline verilenleri ağzına götüreceğinden verileceklerin yutulabilecek küçüklükte olmaması ve temiz olmasına dikkat etmek gerekir.

Günlük yaşantısındaki düzenli zamanlar her gün (beslenme,alt değiştirme, uyku gibi) tekrarlanırsa hafızasının gelişmesine yardımcı olur.

Bebeğin tanıdığı kişilerin resimlerini toplayın çerçeveletin ve bebeğin görebileceği bir yere koyun. Daha sonra da resimlerdekilerle ilgili konuşun.

(3-6 ay)

Farklı doku, şekil, ağırlık ve özellikte oyuncakları verin. Oyuncakları keşfetmesine siz de katılın.

Ses çıkaran oyuncaklarla oynayın. Örneğin, bebeğe çıngırağı gösterin ve yavaşça sallayın. Sallarken kafiyeli şarkılar söyleyin. Sizi takip ettiğinden emin olduktan sonra bir yöne doğru hareket ettirin ve tekrar sallayın. Bebeği takip edin, ses yönüne başını çevirip çevirmediğini görün. Çıngırağı eline verin ve şarkıyı tekrar söyleyin. Bebekler şarkılardan hoşlanırlar.

Bebekle birlikte oynadığınız oyunları sürekli tekrar edin. Bu dönemde siz sıkılsanız bile bebek sıkılmayacaktır. Tekrarların olması öğrenmeyi hızlandıracaktır.

Bebeğin görüş açısından oyuncakları uzaklaştırmak ve tekrar görmesini sağlamak merak duygusunu ve öğrenmeyi teşvik edecektir. Bebeğin sevdiği bir oyuncağı elinizde tutun ve daha sonra yok edin. Oyuncağa bakmasını teşvik edin. “Havaya mı uçtu? Yere mi düştü? Elimde mi?“ gibi sorular sorun. Zamanla yerini bulmaya çalışacaktır.

Neden sonuç bağlantısını öğrenmeleri için olanak tanıyın ve bu bağlantıyı kurması için yaptıkları ile ilgili konuşun. Örneğin, ” Yatağını tekmeledin ve karyolan sallandı.” gibi.
Bu amaçla denemeler yapabilmeleri için çeşitli nesneler verin. Bu nesnelerin kırılmaz, hafif ve yutamayacağı büyüklükte olmasına özen gösterin.

Ağzına götüreceği nesnelerin temiz, yumuşak ve güvenli olmasına dikkat etmek gerekir. Ağzına soktuğu nesneler yeterince büyük olmalı ki yutamasın.

Farklı doku ve şekilde oyuncaklar sunun. Yumuşak, yuvarlak, kare gibi nesneleri ağzıyla ayırt etmeye çalışacaktır. Bu nesnelerin özelliklerini fark ettirmek için konuşun. Örneğin, “Büyük ve yumuşak değil mi?�? gibi.

Bebeğin taklit edebilmesi için oyunlar geliştirin. Bu hareketleri sık sık tekrarlayın. Örneğin, bir bebeği alın ve ona sarılın. Şarkı söyleyin. Onun da yapmasını izleyin.

Aynı ve farklı sayıdaki nesnelerle sayma oyunları oynayın.Oynarken yapılanları açıklayan konuşmalar yapın. Örneğin, 2 tahta kaşık bulun. Önce birini verin. Sonra da diğerini. “ İşte bir kaşık. Bu kaşığı al. Şimdi de bu kaşığı al. Kaç tane kaşık oldu? (sayarak) 1, 2″ diye cevap verin.

(6-9 ay)

El göz koordinasyonunu destekleyici oyunlar oynayın. Farklı materyallerden yapılmış nesneleri bir araya getirin. Yün, pamuklu, saten gibi. Birlikte yere oturun ulaşabileceği mesafede nesneyi elinizde tutun. Bebek nesneyi aldığında takdir edin. Nesneye dokunduğunda nesnenin ismini ve nasıl olduğunu söyleyin. Onun da hissetmesini sağlayın. Örneğin, “Bu pamuklu, çok yumuşak.�? gibi. Tüm söylediklerinizi anlamasa bile sesinizle materyalin hissettirdikleri arasında bağlantı kuracaktır.

Bebeğin görüş alanından uzaklaştığınızda konuşun böylece yanınızda olduğunu bilir. Bu anneden uzaklaşma endişelerini bir miktar azaltabilir.

Taklit oyunları oynamaya devam edin. Bir ses çıkarın sonra onun tekrarlamasını bekleyin.

(9-12 ay)

Nesneleri tanıması için kitaplar okuyun. Bebeğe yüksek sesle kitap okurken resimleri göstererek isimlerini söyleyin. Sorular sorun. “Tavşan nerde?“ gibi. Bebeğin kitaba dokunmasını, düşürmesini sayfalarını çevirmesini sağlayın.

Bebekler oyun oynarken oyuncakların isimlerini öğrenmesine yardım edin. Dokunduğunuz oyuncağın ne olduğunu sorun. O bakarken siz cevap verin. Örneğin, “bu nedir? Evet, bir ayıcık. Kahverengi ve yumuşak.�? gibi.

Bebeklerin hangi nesneleri doğru kullanmaya başladığını gözlemleyin. Örneğin, telefon ahizesi, televizyon kumandası, veya bardak, kaşık gibi.

Bebeğin nesneleri nasıl keşfettiğini gözlemleyin. Örneğin, bir kitabı keşfederken sayfa sayfa mı, başından sonuna doğru mu gidiyor. Ters mi döndürüyor? Bir sayfaya tekrar tekrar mı bakıyor? Bunun doğrusu ve yanlışı yoktur. Bazıları da kitabı ağzına götürüp çiğneyebilir.

Bu dönemde bebeklerin ilgisini evdeki eşyalar çeker. (Çekmeceler, kaşık, yumurta kapları, plastik kaplar vb.) Boşaltmaktan, yuvarlamaktan, düşürmekten bıkmazlar. Bu onların etrafı keşfetmelerinin bir yoludur. Aynı zamanda şekilleri, dokuları, büyüklükleri keşfederler.

Sınıflandırma, ayırt etme becerisini geliştirmek için oyunlar oynayın.
Örneğin, aynı sayıda nesneleri bir araya getirmesine yardımcı olun. 1 kalem, 1 kaşık. 2 kalem, 2 kağıt gibi.Aynı sayıdakileri birleştirirken yapılanları açıklayın. Örneğin, “burada (sayarak) 1,2 kalem var. Burada da (sayarak) 1,2 kağıt var�? gibi. İkisi de aynı sayıda.

Cee ee oyunu oynayın. Yüzünüzü kısa bir süre kapasanız da bu oyun daha sonraki “hoşça kal�? demenin alıştırması olur.

Saklama bulma oyunları oynayın. Bu nesne kalıcılığı kavramını geliştirmelerine yardımcı olur. Topu gösterdikten sonra kanepenin arkasına saklayın. Onun bulmasını
teşvik edin. Sabırlı olmak gerekebilir. Nesne kalıcılığı geliştirirken ısrarcı olabilirler.

“Top nerde?�? oyunu oynayın. Bu oyunu oynamak için yere oturun. Sevdiği bir oyuncağı elinizde tutun ve konuşun. Arkanıza veya bir torbanın içine oyuncağı koyun ve bebeğe nerde olduğunu sorun. Sonra oyuncağı saklandığı yerden alın ve “cee eee�? deyin. Her seferinde oyuncağın yerini değiştirin. Kukla ile de bu tür oyunlar oynayabilirsiniz. Kuklayı farklı yerlerden (başınızın üzerinden, bebeğin başının üzerinden) çıkartın. Sonra da kuklayı bebeğe verip taklit edecek mi izleyin.

(12-15 ay)

Kendi ve diğer insanlar arasındaki farkı gösterebileceğiniz oyunlar oynayın. Örneğin, aile albümünü gösterin. Resimde kendini ve tanıdıklarını bulabilir. Veya kendi ve sizin vücudunuzdaki organları tanıması için oyun oynayın. Örneğin, senin burnun nerde? Annenin ki nerde? gibi.

Cee ee oyunlarına devam edin.
Cee ee en fazla oynanan oyunlardır. Bu dönemde sık sık oynanmalıdır. 18 aydan sonra etkisi azalır.

Kitap okumaya kısa sürelerle devam edin. Kumaştan hissedebileceği ve dokunabileceği kitaplar seçin. Resimleri gösterin, nesneleri isimlendirin. Ses tonunuzu farklı karakterlerde değiştirin.

Yiyeceklerle veya nesnelerle sınıflandırma becerisini arttırmaya yönelik oyunlar oynayın. Örneğin, elma, armut, ve muzu meyve olarak gruplayın. Patates, havuç ve kabağı sebze olarak gruplayın. Yapılanları çocuğa fark ettirmek için konuşun. Örneğin, muz, armut ve elmayı ayırdım. Çünkü bunların hepsi meyve. Sonra onun da aynı şekilde yapmasını isteyin.

15-18 ay)

Kendi yüz özelliklerini fark edebilmesi için oyun oynayın. Örneğin, ayna karşısına geçip burnu nerde, gözü nerde göstermesini isteyin. Sonra da siz farkındalık yaratmak için konuşun. “evet bu burnun, bu da gözlerin�? gibi.

Resimli hikaye kitapları verin, okumaya devam edin. Siz ismini söylerken o da hayvanların, insanların, nesnelerin resmini göstermeye çalışsın. Okurken ilgisini çekmek için çocuğun ismini kahramanın ismi ile değiştirin. Yatmadan önce, banyoda her yerde okuyun.

Çocuğun nesneleri farklı şekillerde keşfetmesine yardımcı olacak oyunlar oynayın. Örneğin, birlikte bir kutunun içine çeşitli malzemeler koyun. Örneğin, eski çorap, plastik margarin kabı, farklı boyda kaplar, yumurta kabı vb. Çocuk dokunabilir, sallayabilir, keşfedebilir. Siz de özelliğini söyleyin. Sonra da çocuk bulmaya çalışsın. Örneğin, sert blok, yumuşak havlu gibi.

(18-24 ay)

Her gün çocuğa kitap okuyun. Kumaş ve kalın olan kitapları seçin. Çocuğun sayfaları çevirmesini teşvik edin.

Taklit becerisini geliştirmeye yönelik oyunlar oynayın. Örneğin, çeşitli nesneler seçin. Fırça, kaşık gibi. Bir tanesini seçip, kullanın. Örneğin, saçınızı tarayın. Sonra da aynısını çocuğun yapmasını sağlayın. Nesneyi nasıl kullanacağını izleyin. Veya bulaşıkları kurulaması için tabak, bardak, çatal gibi oyuncak eşyalar verin. Bez, havlu verin. Yaptığı hakkında konuşun.

Renklerle ve şekillerle ilgili oyun oynayın. Örneğin, giydiği kıyafetin rengini söyleyin. “Mavi kazak giymişsin bugün. Mavi kazağının renginde kalemi gösterebilir. “ Kırmızı balonları mavi olanlarından ayırt edebilir.

(24-30 ay)

Çok çeşitli oyuncaklarla oynamasını sağlayın. Yap bozlar, hareket eden oyuncaklar, mekanik oyuncaklar gibi.

Bir çok oyuncağın farklı şekillerde kullanılabileceğini gösteren oyunlar oynayın. Örneğin, blok araba olabilir sandalye mağara olabilir. Hayal gücünü ne kadar takdir ettiğinizi gösterin, çeşitli oyuncaklar sağlayın. Sembolik oyunları oynaması için destekleyin.

Sayı kavramını geliştirmek için oyun oynayın. Örneğin, vücudunun parçalarını sorun. Kaç gözün var, kaç kulağın var gibi. Bir veya 2 olduğunu bulmaya çalışsın.

Kitap okurken bazı sayfalardaki resimlerin gerçeğini bulmasını sağlayın. Örneğin, kalem resminin gerçeğini odada bulup getirebilir. Sandalye resminin gerçeğini evin içinde bulup gösterebilir.

(30-36 ay)

Sınıflandırma becerisini geliştirmek için oyunlar oynayın.
Çok çeşitli oyuncakları önüne koyun ve renklerine göre ayırın. Onun da size yardımcı olmasını isteyin. Örneğin, kırmızı olanları bulalım deyin. Sonra da onun yapmasını isteyin. Yaptıktan sonra çocuğa fark ettirmek için üzerinde konuşun. Örneğin, “evet sen kırmızı oyuncakları bir araya getirdin, grupladın.“ gibi.

(36-42 ay)

Problemlere farklı bakış açılarından yaklaşılabileceğini öğretmek için destek olun. Örneğin, yolda yürürken su birikintisinin önünden basmadan geçmesi için ne yapabileceği sorulabilir. Üzerinden iki ayağıyla atlayan çocuğa başka nasıl geçerdin diye sorularak düşündürtülebilir. Cevap vermezse suya basmadan etrafından yürünebileceği söylenebilir.

Hatırlama becerisini geliştirmek için okuduğunuz hikaye ile ilgili sorular sorun. Ayrıca daha önce okuduğunuz hikayelerinin bir bölümünü ona anlattırın.

Yaratıcı, hayali oyunu teşvik edin. Ortamı hazırlayın ve oyununa katılın. “Yemek mi yapıyorsun? deneyebilir miyim?�? gibi sorular sorun.

Renkleri öğrenmesi için oyun oynayın. Örneğin, daire şeklinde ve çeşitli renklerde yapıştırmalar verin. Resim yapmasını isteyin. Sonra da konuşun. “Sarı daireyi gösterir misin? Hangisi sarı? “ gibi.

Sayı kavramını geliştirmek için oyunlar oynayın. Bazı ilgilendiği nesneleri sayın. (Peçete, oyuncak bebekleri, kurabiyeleri vb)
Yemek yaparken ölçmeye ve saymaya yardım etmesini teşvik edin.
Oyuncak ve çeşitli nesneleri bir araya koyun. Benzerliklerini ve farklarını tartışın. Sayılardan, şekillerden konuşun.

Aynı kitapları okuyun. Şiir ve tekerlemeler okuyun. Hikayeyi tekrarlamasını sağlayın. Olayları tartışın. Başlıkları okuyun bazı önemli kelimeleri açıklayın vb.

Zaman kavramını geliştirmek için zaman kavramlarını kullanarak sohbet edin. Örneğin, “karnın acıktı mı? Saatime bakıyorum saat 7. Şimdi akşam yemeği yiyeceğiz.�? gibi.

(42-48 ay)

Çocukların becerileri edinmesi için ortam hazırlamak ve ne yaptığını anlaması ve farkına varması için konuşmak çok önemlidir.

(48-54 ay)

Her gün yüksek sesle kitap okuyun. Çocuğun da kendi kendine kitaba bakmasını teşvik edin. Bakabileceği başka yazılı materyaller de sunun. Dergi, gazete gibi. Ayrıca renkleri kullanması için de kitapta geçen renkleri sorabilirsiniz.

Evde kullanılan eşyalarla oyun oynayabilirsiniz. Örneğin, “tabak ne işe yarar?�? gibi, “su ısıtıcıyı nerde kullanırız?�? gibi, “elektrik süpürgesiyle ne yaparız?�? gibi.

Sınıflandırma becerisini arttırmak için oyun oynayın. Örneğin, plastik torbanın içine daire, üçgen, kare gibi şekilleri olan nesneler koyun. Çocuğun bir tane seçip ne olduğunu bulmasını isteyin. Aynı şekildekileri bir grup yapmasını isteyin.

Sıralama becerisini kazandırmak için oyunlar oynayın.Örneğin, plastik halkaları büyükten küçüğe ve küçükten büyüğe dizmesini sağlayabilirsiniz.

(54-60 ay)

Saymayı geliştirmek için oyun oynayın. Örneğin, fasulyelerden yararlanabilirsiniz. Çocuğun istediğiniz sayıda fasulyeyi önüne dizmesini isteyin. Örneğin, 3 tane koy, 10 tane koy gibi.

Zaman kavramını geliştirmek için sohbet edin. Örneğin, bir gün içinde neler yaptığını sorabilirsiniz. “Sabah kalkar kalkmaz ne yapıyor. Öğlen ne yapıyor?“ gibi. Günün bölümlerini kullanarak konuşun.

(60-66 ay)

Kitap okuma saatlerine dramayı da ekleyin. Farklı karakterlerde ses tonunuzu değiştirin. Bildik hikayeyi okurken belli bir yerde kesin ve çocuğun tamamlamasını bekleyin. Çocuğun size bir hikaye anlatmasını isteyin ve anlattıklarını yazın kendi hikaye kitabını oluşturmuş olun.
Yazı/harf kavramını öğrenmeleri için oyuncaklarının ve malzemelerinin üzerine ne olduğunu yazan etiketler yapıştırın.

Günlük hayattaki gerçek nesnelerle gruplama, birebir eşleme, sıralama yapmasını sağlayın. Örneğin, masa kurarken herkese bardak koyabilir. Veya evdeki çeşitli büyüklükteki kaşıkları sıralayabilir.

Sayma kavramını geliştirmek için oyun oynayın. Örneğin, hareketle saymayı birleştirin. Çocuk 5 adım öne gelsin. 15 adım iki ayağıyla sıçrayarak öne gelsin. 20 ye kadar devam edebilirsiniz.
Sayı kavramlarını karşılaştırmak için oyun oynayın. Örneğin, sizin ve çocuğun önünde farklı sayıda meyveler olsun. Tek tek sayarak kiminki daha fazla kiminki daha az bulmaya çalışabilir.

Bazı mekan kavramlarını oyun ortamında öğretin. “altında-üstünde�?, “içinde-dışında, önünde-arkasında�? gibi kavramları kullanmasını sağlayın. Önce siz bu kavramları kullanarak çocuğun çeşitli nesneleri bulmasını ve göstermesini isteyin. Sonra da çocuk sizden bu kavramları kullanarak nesneleri bulmasını istesin. Örneğin, “masanın üzerindeki kutuyu getirir misin?�? gibi.

(66-72 ay)

Problem çözme becerisini arttırmaya ve neden sonuç ilişkisi kurmaya yönelik oyunlar oynayın. Örneğin, “kırmızı ışıkta karşıdan karşıya geçerse ne olabilir?; Evdekilere haber vermeden arkadaşıyla oynamaya giderse neler olabilir?�? gibi sorularla düşündürtmeye çalışabilirsiniz.

Canlandırma oyunları oynamalarını sağlayın. Örneğin, doğum günü partisi ortamı veya alışveriş merkezi, tren istasyonu gibi mekanlar canlandırılabilir.

Teşekkür notu veya doğum günü kartı yazması için örnek olun. Kendi sizinkinden kopyalayabilir.

Rakam kavramını geliştirmek için oyun oynayın. Örneğin, eline belirli sayıda boncuklar verin. Saydığı boncukların rakamını kese kağıdının üzerine yazabilir. Sonra da boncukları içine koyabilir. Bir çok sayı için bunu tekrarlayın.

Birlikte basit toplama faaliyetleri yapın. Kendinizdeki ve onun önündeki nesneleri sayıp eksik sayıdaki nesneyi tamamlamasını isteyin. Örneğin, sizin önünüzde 5 boncuk. Çocuğun önünde 3 boncuk olsun. 3 boncuğu 5 e tamamlaması için kaç boncuğa ihtiyacı olduğunu sorun. Bu çalışmayı farklı sayılar için de yapın.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp