Çocuklarda Gelişim Geriliği

Çocuklarda Gelişim Geriliği

Çocuklarda Gelişim Geriliği hakkında merak edilenler

Çocuklarda gelişim geriliğinin neden ve belirtileri nelerdir? Çocuklarda kansızlığın yol açtığı hastalıklar, uyku bozuklukları, gelişim gerilikleri, konuşma bozuklukları hakkında tüm merak ettikleriniz ve bitkisel tedavi yöntemleri bu makalemizde yer almaktadır.



Büyüme geriliği tanımı


Sağlıklı çocukların boy ve ağırlıkları geniş bir yelpaze içinde dağılım göstermektedir. Ağırlık ve boy ölçümleri, sağlıklı çocuk gruplarının ölçümlerinden türetilmiş standart büyüme eğrilerine işaretlenerek değerlendirilir. Bu standartlar ülkemiz için de mevcuttur (Neyzi standartları). Bu standartlarda her yaş için o toplumdaki boy ve ağırlık ortalama (% 50) değerleri ve normalin alt ve üst sınırları (% 3 ve % 97) belirlenmiştir.

Boy ve / veya kilo ölçümünün o yaş ve cins için belirlenen büyüme eğrilerinde % 3‘ün altında olması durumunda büyüme geriliğinden söz edilir.

Boy kısalığının tanımı için sadece çocuğun boyunun normal büyüme eğrilerinin altına düşmesi değil, normal eğriler içinde bile olsa, büyüme hızının düşük olması ve buna bağlı olarak büyüme grafiği üzerinde aşağıya doğru düşmesi önemlidir.

O halde boy kısalığı tanımını şöyle sıralayabiliriz:

a) Boy ölçümünün yaşa ve cinse göre % 3‘ün altında olması

b) Boy yüzdesine bakılmaksızın büyüme hızının düşük olması (ergenlik öncesi dönemde yılda 5 cm‘den az büyümesi)

c) Boy normal eğriler içinde olsa bile ailesel hedef boya göre belirlenen eğrinin altında olması

Boyu %3‘ün altında olan bir çocukta boy yaşının kaç olduğu belirlenir. Boy yaşı çocuğun boyunun hangi yaşın ortalama boy (%50) değerine uyduğunu gösteren bir kavramdır. Örneğin 10 yaşındaki bir kız çocuğunun boyu 125 cm ise bu çocuğun boyu % 3‘ün altındadır yani boy kısalığı vardır ve bu çocuğun boy yaşı 8 yaş ile uyumludur. Çünkü 125 cm büyüme standartlarına göre 8 yaşındaki kız çocuklarının ortalama boyudur.

Vücut ağırlığının değerlendirilmesi de benzer şekilde yapılır. Ağırlık takibi hem kilo alımının yeterli olup olmadığının gösterilmesi hem de obezite (aşırı şişmanlık) tespiti açısından da önemlidir. Boya göre ağırlık olması gerekenin %90‘ının altında ise beslenme yetersizliği (malnutrisyon) var demektir.

Eğer çocuğun vücut ağırlığı, ideal ağırlığının %120‘sinin veya vücut kitle indeksi yaş ve cinse göre %97‘nin üzerinde ise obeziteden sözedilir.

İdeal Ağırlık Yüzdesi = Vücut ağırlığı*100/Boya göre olması gereken ağırlık
formülü ile hesaplanır.

Büyüme geriliği nedenleri

Boy ve/veya ağırlığı normalden sapma gösteren veya standartlara göre % 3 ün altında olan bir çocukta buna yol açabilecek altta yatan nedenlerin irdelenmesi gereklidir. Ayrıca çocuğun boyu, ailevi potansiyelinin gerisinde ise bu çocuklarda da ileri araştırmalara gereksinim vardır. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmasının sonuçları 0-5 yaş arası Türk çocuklarının yaklaşık % 20‘sinde boy kısalığı olduğunu göstermektedir.

Büyüme geriliğine yol açabilen başlıca durumlar aşağıda özetlenmiştir.

1. Yapısal ve ailevi boy kısalıkları (en sık nedenler arasında yer alırlar)

a) Ailesel boy kısalığı

b) Büyüme ve ergenlikte yapısal gecikme

2. Patolojik boy kısalıkları

a) Orantılı boy kısalıkları

i. Doğum öncesi nedenlerle oluşanlar

ii. Doğum sonrası nedenlerle oluşanlar

Sistemik hastalıklar (kansızlık, böbrek yetmezliği, kalp hastalıkları, solunum sistemi hastalıkları, kistik fibrozis, nörolojik hastalıklar)

Beslenme yetersizliği (kalori, vitamin ve mineral eksiklikleri)

Bağırsak hastalıkları (kronik ishal, kusma, Çölyak vb)

Endokrin ve Hormonal hastalıklar

Hipotiroidi

Büyüme hormonu yetersizliği

Büyüme hormonu direnci

Kortizol fazlalığı (Cushing Sendromu)

Psikososyal büyüme geriliği

Büyümeyi olumsuz etkileyebilen ilaçlar (Steroidler, metilfenidat vb)

b) Orantısız boy kısalıkları

i. Gövde kısalığı ile giden hastalıklar

Omurga büyümesini bozan metabolik kemik hastalıkları

Omurga eğriliği (skolyoz)

ii. Bacak kısalığı ile giden hastalıklar

D vitamini eksikliğine bağlı Raşitizm

Akondroplazi ve benzeri metabolik kemik hastalıkları

Büyüme Geriliği olan çocukta tanısal yaklaşım hangi aşamaları içermektedir

Büyüme geriliği ile gelen bir çocukta hekim bu geniş ayırıcı tanı listesi içinden doğru tanıya varabilmek için detaylı bir hikaye alır. Bu hikayede gebelik döneminden başlayarak doğum ve doğum sonrası ile ilgili tüm ayrıntılar, anne-baba boyları ve ergenlik yaşları gibi bilgiler önem taşır.

Daha sonra çocuğun ölçümleri ve muayenesi ile hem gelişimsel olarak standartlara göre çocuğun durumu belirlenir hem de büyüme geriliğine yol açabilecek hastalıklara ait muayene bulguları değerlendirilir. Bu ilk değerlendirmenin ışığında bazı laboratuar tetkiklerine gereksinim duyulabilir. İlk basamak tetkikleri de denilen bu tetkikler genellikle el-bilek grafisi çekilerek çocuğun kemik yaşının saptanması ve tahmini erişkin boyunun hesaplanması ile başlar. Ayrıca muayene bulgularına göre sistemik ve hormonal hastalıkların tanısına yönelik ek tetkikler gerekli olabilir.

Büyüme geriliğinin derecesine bağlı olarak, ilk değerlendirme ve 1. basamak tetkikleri normal olan çocuklarda hekim büyüme hızını saptamak amacıyla çocuğu bir süre sonra (6 ay) tekrar değerlendirir. Takip edilen süre içerisinde çocuğun büyüme hızı yeterli değil ise daha ileri tetkiklere (büyüme hormonu uyarı testleri vb) gereksinim duyulabilir.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp