Cinsiyet Kimliği Şeması Kuramı

Cinsiyet Kimliği Şeması Kuramı : Psikolojik gelişime sosyokültürel yaklaşımın, çocuğun gelişimini bir fizik bilimcisinin evrensel olarak doğru bilgiyi araması gibi gördüğünü, ancak bir kültürün içine doğan çocuğun gerçekliğe o kültürün merceklerinden nasıl bakılacağını öğrenerek o kültürün üyesi haline gelmeye çalıştığım yukanda belirttik.Pek çok kültürün erkek ile kadm arasındaki biyolojik ayrımı, insan davranışının neredeyse her alanına nüfuz eden bir inançlar ve uygulamalar ağı içinde oluşturduğunu da belirttik. O halde çocuğun bu ağın pek çok özel aynntısmı öğrenmesi gerekir.

Bu kültürün uygun cinsel davranışlar, roller ve kişilik özellikleri hakkındaki kurallan ve normlan nelerdir? Yukanda gördüğümüz gibi, gerek sosyal öğrenme kuramı vegerekse bilişsel-gelişimsel kuram, gelişen çocuğun bu bilgiyi nasıl kazanabildiğine ilişkin makul açıklamalar sağlar.Ancak kültür, çocuğa daha derin bir ders verir. Bu ders, erkek ile kadın arasındaki aynının, her şeye bakarken kullanılan mercekler haline gelecek kadar önemli olmasıdır. Örneğin, çocuğun, ona yeni oyuncaklar ve etkinlikler sağlayan bir yuvaya ilk gelişini düşünelim. Çocuğun hangi oyuncaklan ve etkinlikleri deneyeceğini belirlerken kullanabileceği pek çok potansiyel ölçüt vardır. Çocuk, bakımevinin içinde mi yoksa dışında mı oynamalıdır?

Sanatsal özelliği olan bir oyuncağı mı, yoksa mekanik yönetim gerektiren bir oyuncağı mı seçecektir? Öteki çocuklarla birlikte bir etkinlik nasıl olur? Yoksa tek başma mı oynamalı? Kültür bütün bu potansiyel ölçütler arasından birini diğerlerindendaha fazla vurgular: “Her şeyden önce, oyuncağın ya da etkinliğin kendi cinsiyetine uygun olup omadığından emin olmalısın.” Çocuk, her defasmda, dünyaya Bern’in cinsiyet kimliği şeması dediği toplumsal cinsiyet merceklerinden bakmaya özendirilir (Bern, 1993, 1985, 1981). Çocuklar kendi davranış seçeneklerini bu merceklerle değerlendirmeyi öğrendikleri içindir ki, cinsiyet kimliği şeması kuramı bir cinsiyet tipi kuramıdır.Antropologların belirttikleri gibi, bir kültürün yerlisi olanlar tipik olarak kullandıklan merceklerin farkında değildirler. Mercekler, kültüre bu merceklerden bakan kişiler için geçirgendir.

Aynı nedenle, ana baba ve öğretmenler, cinsiyet kimliği şemasını çocuklara doğrudan öğretmek yerine, kültürün gündelik uygulamasına sessizce gömerek verirler.Örneğin, her iki cinsiyetten çocuklara eşit davranmak isteyen bir öğretmeni düşünelim. Bu öğretmen su içilen fıskiyeli bir çeşmenin önünde çocuklan sıraya dizerken sıralamayı bir kız bir erkek çocuk biçiminde yapar. Bir oğlan pazartesi günü sınıf gözcüsü olmak için seçilirse, salı günü sınıf gözcüsü bir kız çocuk olacaktır. Sınıfta sahnelenecek bir oyun için eşit sayıda kız ve oğlanın seçilmesi gerekir. Bu öğretmen, öğrencilerine cinsel eşitliğin önemini öğrettiğine inanır. Haklıdır, ancak farkında olmadan onlara cinselliğin önemini de öğretmektedir. Öğrenciler, cinselliğe karşı ne kadar ilgisiz olurlarsa olsun, erkek-kadın aynmı gözetmeksizin bir faaliyete katılamayacaklarını öğrenirler. İngilizce’deki he, she, him, her gibi zamirleri öğrenmek bile, cinsiyet kimliği merceklerini kullanmayı gerektirir.

Çocuklar cinsiyet kimliği merceklerini kendilerine uygulamayı, benlik kavramlarını erillikleri ya da dişillikleri çevresinde örgütlemeyi, “Yeterince erkeksi ya da kadınsı mıyım?” sorusuna verdikleri yanıta göre kendilerine değer vermeyi de öğrenirler. Böylelikle, cinsiyet kimliği şeması kuramı, bir cinsiyet tipi kuramı olduğu kadar, bir toplumsal cinsiyet kimliği kuramıdır.O halde toplumsal cinsiyet şeması kuramı, Bern’in, Kohlberg’in bilişsel-gelişimsel toplumsal _ ,, , cinsiyet kimliği kuramının yanıtlayamadığına

Çocuklukta cinsiyet tipinin . J .gelişmesini değerlendiren Ulândlgl SORiyâ, yâni Neden ÇOCuklâr benlikçeşitli kuramlar vardır. kavramlarım ilk olarak erillik ya da dişillikleriçevresinde oluşturmak durumundadırlar?” sorusuna bir yamt verir. Bilişsel-gelişimsel kuram gibi, toplumsal cinsiyet şeması kuramı da, gelişen çocuğu kendi sosyalleşmesinin etkin bir belirleyeni olarak görür. Ancak toplumsal cinsiyet şeması kuramı, sosyal öğrenme kuramı gibi, cinsiyet tipinin kaçınılmaz ya da değiştirilemez olduğunu ileri sürmez. Çocuklar belirli bir cinsiyet tipi edinirler, çünkü cinsellik, içinde yaşadıklan kültürün kendi gerçeklik anlayışım çevresinde oluşturmayı yeğlediği önemli bir odak durumundadır.

Eğer kültür, kendi ideolojisi bakımından cinsiyet tipine daha az önem veriyorsa, çocuk kendi davranışlarında ve benlik kavramlarında zayıf bir cinsiyet tipi edinecektir.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp