Bir Benlik Şemasının Direnci

Bir Benlik Şemasının Direnci : Bir açıklamaya göre, denekler bir işi iyi yaptıklarını öğrendikten sonra perfomıanslanyla ilgili bir açıklama yapmaya çalıştılar (“Bir ara öğrenci danışmanlığı yapmıştım ve bu yüzden başkalarının ruh halini daha iyi anlayabilirim; benim için şaşırtıcı değil). Aynı şekilde kötü iş çıkardıkları söylenenler de geçmişlerini gözden geçirdiler ve yetersiz perfonnanslannı açıklayan bazı nedenler buldular (“Aynı odada kaldığım kişinin akıl sağlığının yerinde olduğunu sanıyordum, oysa psikiyatrik nedenlerle tıbbi tedavi gönnek zonında kaldı; sanırım insanların duygusal sorunlarını saptamada pek iyi değilim"). Denekler, deneyi yapan kişinin onlann performanstan hakkında aslında hiçbir şey bilmediğini öğrendiklerinde, hâlâ geçerli olan neden- sonuç açıklamalarını terk ettiler. Böylece de yeni benlik şemaları temelinde görevi iyi mi yoksa kötü mü yaptıklannı tahmin etmeyi sürdürdüler.Sonraki araştırmalar ısrar etkisi üzerine yapılan bu açıklamayı destekler.

Deneklere, kendilerini bir klinik psikoloğun yerine koymaları veyaşam öyküsü temelinde kişinin hayatındaki bir olayı açıklamaları söylendi. Bütün denekler mutsuz ve bir ölçüde nevrotik bir genç kadın ya da sürekli işsiz ve deprese bir orta yaşlı adam hakkında otantik bir klinik vaka öyküsü okudular. Her deneğe kişinin hayatında daha sonra meydana gelen bir olay (örneğin, intihar, birine arabayla çarpıp kaçmak, Barış Gönüllülerime katılmak) anlatıldı ve bu olayın neden gerçekleşmiş olabileceğini açıklamaları istendi. Daha sonra deneklere gerçek duamı anlatıldı. Öyküsü okunan hastanın başına gelen olay tamamen varsayımsal idi ve daha sonraki hayatı hakkında hiçbir bilgi yoktu. Her denekten kişinin daha sonraki hayatında başından geçmesi olası olaylar hakkında tahminde bulunması istendi.Her deneğin daha önce bizzat açıkladığı olayın gerçekleşeceğini tahmin ettiği görüldü. Örneğin, vaka öyküsü temelinde genç kadının Barış Gönüllülerine neden katılması gerektiğini açıklayan deneklerin aynı açıklamayı yapma olasılıklar, kadının neden arabasıyla birine çarpıp kaçtığını açıklayan deneklerinkinden daha yüksektir. Şemaların direnciyle ilgili diğer nedenleri stereotipleri tekrar tartışacağımız bölümde göreceğiz.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp