Bilişsel Bilim

Bilişsel bilim, psikolojik araştırmanın (a) algılama, hatırlama, akıl yürütme, karar verme ve problem çözme gibi bilişsel süreçleriyle ilgilenir ve (b) bu süreçlerle ilgilenen felsefe ve bilgisayar bilimi gibi başka disiplinlerle örtüşür. Bu alanın başlıca hedefleri bilginin zihinde nasıl temsil edildiğini (zihinsel temsil) keşfetmek ve bu temsil sırasında algılama, hatırlama ve akıl yürütmeye yol açan işlemlerin nasıl gerçekleşebildiğini göstermektir. Bu konuyla ilgilenen disiplinler psikolojinin yam sıra antropoloji, dilbilim, felsefe, nörobilimin bazı dallan ve yapay zekâdır.

Sonuncusu, zekâ özelliği gösteren bilgisayarlar geliştirmekle ilgilenen bilgisayar biliminin bir dalı ve insanın düşünce süreçlerini taklit eden bilgisayar programlandır. Şekil 1-8’deki diyagram, katkıda bulunan disiplinlerin listesini veriyor.Bilişsel bilimin ardında yatan önemli bir fikir, insandaki bilişsel sistemin karmaşık hesaplamalar yapan dev bir bilgisayar gibi anlaşılabileceğidir. Bir bilgisayarın yaptığı karmaşık bir hesaplamanın simgeleri ya da ifadeleri saklama, geri çağırma ya da karşılaştırma gibi daha basit işlemlere bölünebilmesi gibi, bir kişinin eylemi de en temel zihinsel bileşenlere ayrılabilir.

En temel zihinsel bileşenler, kaydetme, geri çağırma ve karşılaştırma simgelerini de kapsayabilir. Bilgisayar işlemleri ile zihinsel işlemler arasında büyük bir benzerlik vardır. Bir bilgisayarın çalışması farklı düzeylerde çözümlenebilir; yongalanyla; birlikte donanım düzeyi, veri yapılan ve işlemleriyle birlikte canlandırma vealgoritma düzeyi. Aynı şekilde insanın biliş faaliyeti de “donanım” ya da nöronlar düzeyinde ve zihinsel temsiller ve işlemler düzeyinde çözümlenebilir. Nitekim zihinsel işlem yapma ve analiz düzeyleriyle ilgili fikirler, bilişsel bilimin köşetaşlan arasında yer alırlar (Osh- erson, 1990).

Bilişsel bilimde, üzerinde özellikle durulması gereken bir gelişme bağlantıcılıktır. Bu yaklaşımın en belirgin özelliği, zihinsel temsil ve işlemlerin nöronlara ve onların arabağlantılanna benzeyen terimlerle anlatılmasıdır. Nitekim, bağlantıcılık eğilimindeki araştırmacılar simgeleri saklama, geri çağırma ve kıyaslamadan söz edecek yerde bir birimin çalışmasından ve çalışmasını bağlantılı olduğu diğer birimlere iletmesinden söz ederler.

Birimler ve bağlantılar gerçek nöronların bazı niteliklerine sahipken (örneğin bunlar harekete geçirilebilir ve durdurulabilirler) nöronların bütün niteliklerine sahip değildirler. Birimler birbiriyle bağlantılı bir ağ içinde gerçek nöronlara kıyasla daha soyut bir düzeyde düşünülürler; sonuç olarak, bağlantı kurma yaklaşımında en az iki çözümleme düzeyi vardır (Churchland, 1990).

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp