Akne-Sivilce Nedenleri

Akne-Sivilce Nedenleri :

Akne veya sivilce çogunlukla ergenlik döneminde ortaya çikan bir durumdur. Bunun nedeni hormon degisimleri nedeniyle cild yaginin artmasidir. Ancak bazen bu sivilveler ileri yaslarda da ortaya çikabilir. Akne artisinin sorumulusu olarak vücudumuzdan salgilanan testosteron, büyüme hormonu, IGF-1 hormonu, prolaktin, DHEAS, östrojen gibi hormonlar sorumlu tutulmustur. Hatta son zamanlarda ispatlanmis olmasa da inek sütü ve inek sütü proteinlerinin IGF-1 hormonunu artirarak akne yaptigi ileri sürülmüstür.

AKNE, SIVILCE, TÜYLENME VE KILO

Bazi kadin ve kizlarda adet bozuklugu, akne, sivilce, tüylenme ve kilo alma olabilir. Bu kadin ve kizlarda yumurtalik kisti ve bazi hormon bozukluklarinin arastirilmasi gerekir. Bir ENDOKRIN UZMANINA basvurarak Testosteron, DHEAS, Prolaktin, SHBG, Insülin, yumurtalik ultrasonu TSH gibi tetkikler yaptirin.

AKNE VE POLIKISTIK OVER (YUMURTALIK KISTI)

Polikistik over sendromu yumurtalikta kistlerin olmasi ile karakterize bir hastaliktir. Kadinlarin yaklasik % 5-10‘unda bulunur. Bu kadinlarin çogu kilolu veya obezdir ancak % 25‘i zayiftir. Ailesel özellik gösterebilir yani genetik bir hastaliktir. Ailesinde insülin direnci veya tip 2 diyabeti olanlarda daha fazla görülür. Kiloluluk polikistik overin daha siddetli olmasina neden olur. Bu hastalarda su belirti ve bulgular vardir:

Adetlerde düzensizlik: adetler kesilebilir veya düzensizdir, yumurtlama olmaz.

Gebe kalmada sikinti olabilir

Kilo alma olabilir

Akne vardir

Yüzde ve vücutta killanma olur

Saçlarda dökülme olur

Depresyon ve anksiyete olabilir

Uyku apnesi gelisebilir.

Bu sikayetler ergenlik zamani baslayabilir. Bazi kadinlarda eriskin yaslara kadar hiç sikayet olmayabilir. Sikayetler de kadindan kadina degisir.

Polikistik over sendromunun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bir hormon dengesizligi mevcuttur. Hipofizden LH hormon salgilanmasinin fazlaligi ve yumutaliktan salgilanan androjen hormon fazlaligi yumurtalik fonksiyonlarini bozar. Insülin hormonu fazladir ve direnç vardir. Ayrica androjen dedigimiz testosteron tipi hormonlar artmistir.

Polikistik over sendromlu bazi kadinlar kilolu olmayabilir.

Teshis için yumurtalik ultrasonu ve hormon tetkikleri yapilir. Ancak % 30 kadarinda yumurtaliklarda kist olmayabilir. Bu kadinlarda açlik ve tokluk kan sekeri, kan kolesterol düzeyleri ve kalp muayenesi yapilmalidir.

Tedavide dogum kontrol haplari, insülinin etkisini artiran ilaçlar (metformin, pioglitozon gibi) uygulanabilir. Kilo fazlaligi varsa uygun diyet ve egzersiz yapilmalidir.

AKNE VE TÜYLENME

Tüylenme veya tiptaki adiyla hirsutizm kadinlarda siyah killarin olmamasi gereken yerlerde (biyik, çene bölgesi, gögüs ve karin gibi) büyümesi ve artmasidir. Genel olarak üreme çagindaki kadinlarin yaklasik % 5-8 kadarinda tüylenme vardir.

Tüylenme genellikle bir hormon bozuklugundan olur ve çogunlukla da testosteron gibi erkeklik hormonlari artar. Ancak bu hastalarin önemli bir kisminda da kandaki hormon düzeyleri normal çikabilir.

Tüylenmenin en önemli nedeni kadinlarda killarin kandaki testosteron denen erkeklik hormonuna karsi hassasiyetinin artmasindan ileri gelir. Bu hormonlar yani killari artiran hormonlar (testosteron) kadinlarda ya yumurtaliktan ya da böbreküstü bezinden gelir. Eger killanma hizli bir sekilde gelisir ve ilerlerse nedenini mutlaka arastirmak gerekir. Çogu hastada altta ciddi bir neden olmayabilir.

Tani

Tüylenmesi olan kadinlarin çogunda ya hiç hormon artisi yoktur ki buna tipta ‘‘idiopatik hirsütizm‘‘ denir ya da polikistik over sendromundan kaynaklanir. Nadir olarak prolaktin hormonunun fazla olmasi, adrenal (böbreküstü) bezin fazla çalismasi ve kullanilan bazi ilaçlar tüylenme yapabilir. Bazen yumurtalik ve adrenal bezdeki bir tümör de asiri tüylenme yapabilir.

Tümör olan hastalarda killanma ani baslar, hizla artar, saçlar dökülür, ses kalinlasir ve erkek tipi bir yapi olusur. DHEAS asiri yükselir. Teshis için over ve adrenal bez tomografi yapilir.

Hirsutizmin tanisinda testosteron, androstenedion, DHEAS, 17 alfa hidroksi progesteron ve prolaktin hormonlarina bakilmalidir.

AKNE VE KILO

GI diyetinin uygulanmasinda 3 önemli adim vardir:

Akilci karbonhidrat seçimi yapmak, yani yüksek GI yerine düsük GI‘li karbonhidratlari yemek

Gidalarin yaklasik olarak GI degerlerini ögrenmek

Günlük karbonhidrat miktarini ölçülü almak ve düsük GI‘li de olsa fazla karbonhidrat almamak. Yani her ögünde asla fazla kalori almamak.

Bir diyetin basarili olmasi onun devam ettirilebilir olmasina baglidir. Bir süre uygulanip sonra devam ettirilemeyen diyet veya beslenmenin anlami yoktur. Herkesin vücudu, bagirsaklari, gidalari parçalayan enzimleri ayni olduguna göre gida seçimi büyük önem tasimaktadir.

Kilo vermede en önemli konu istah kontrolüdür. Istah kontrolü için barsakta sindirimi uzun süren ve bu nedenle kan sekerini hizla artirmayan düsük GI‘li gidalarin seçilmesi önem tasimaktadir.

GI‘le beslenmeniz demek elinizde hesap makinesi GI hesaplamak, elde tablolar ona göre beslenmek demek degildir. Önemli olan kaliteli karbonhidrat yemektir.

Gida Seçimi veya Beslenme Nasil Olmali?

Beslenmede en önemli ilke 3 ana ögün 3 ara ögün yemektir. Yani kahvalti, saat 10.30‘da ara ögün, ögle yemegi, ikindi ara ögün, aksam yemegi, gece saat 22.00 de ara ögün almalidir.

Günlük beslenmenizde yüksek GI‘li gidalar yerine düsük GI‘li gidalar yemek pratik noktadir. Örnegin sabah kahvaltida beyaz ekmek yerine tam bugday ekmegi, tereyagi veya reçel yerine yogurt, meyve yenebilir. Yedigimiz gidalar protein, karbonhidrat ve yag içerir. Et ve yumurtada protein çoktur. Ekmekte ise karbonhidrat çoktur. Tereyagi ise yagdan olusur. Önemli olan çesitli gidalardan farkli ölçülerde yemektir. Her gidanin GI‘ini ölçmek imkansizdir. Örnegin et, balik, tavuk, badem, tereyagi, sebzelerin GI‘i ihmal edebilir. GI‘i yüksek olan gidalardan az yemek kuralimizdir. Ancak düsük GI‘li sosis yememek lazimdir. Bunda doymus yaglar çoktur. Yani amacimiz sadece düsük GI‘li gida yemek degildir. Yüksek ve düsük GI‘li gidalar karisik yenirse GI ‘i orta derecede olur. Eger yemeginizde yüksek GI‘li gida varsa düsük GI‘li gida ilave edebilirsiniz.

Beyaz ekmek, pasta ve kurabiye yerine bir dilim tam bugday ekmegi, veya üzerine az reçel sürüp yiyebilirsiniz. Bembeyaz ekmek yerine tam bugday ekmegi, çavdar veya kepekli ekmek yiyin. Kahvalti gevregi yerine müsli yiyin. Kek veya pasta yerine yogurt yiyin. Beyaz patates yerine tatli patates yiyin.Cips yerine tane üzüm veya çilek yiyin. Kruvasan yerine yagsiz sütten yapilmis kapuçino için. Kraker yerine dilimlenmis havuç, biber yiyin. Seker yerine kuru üzüm, kuru kayisi, kuru meyeri yükselmez hem baska faydalar saglanir.

Tam bugdaydan yapilmis ekmekte daha fazla vitamin ve mineraller vardir. Tam tahillar seker hastaligina karsi koruyucudurlar ve kalp hastaligi görülme riskini azalttiklari gibi bagirsaklari daha iyi çalistirarak kabizligi önlerler.

Günde en fazla 5 porsiyon ( 5 dilim) ekmek yenmelidir.

Kilo vermek için önemli beslenme önerileri:

1.Sebze ve meyve yemege fazla önem verin

2. Yag miktarini azaltin.

3. Porsiyonlari küçültün

3. Her yemekte en azindan bir düsük GI‘li gida yiyin.

4. Ögün atlamayin, 3 ana ögün 3 ara ögün seklinde beslenin

5. Yemek sonrasi tatli yerine meyve yiyin

6.Beyaz ekmek yerine tam bugday ekmegi veya çavdar ekmegi yiyin

7.Trigliserit yüksek degilse düzenli olarak ceviz, badem veya findik yiyin

8. Kirmizi eti az beyaz eti çok yiyin

9. Süt ürünlerini yagsiz olarak yiyin

10.Yag olarak sadece zeytinyagi yiyiniz

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp