Acil Doğum Olağandışı Durumlar

Acil Doğum Olağandışı Durumlar : Makat gelişi, el-kol sarkması ya da kordon sarkması ile karşılaşıldığında ilk yapılacak şey anneye yüksek yoğunlukta oksijen vermektir.Makat gelişi - En sık görülen olağan dışı doğum biçimidir. Bebeğin ayaklan aşağıya doğru uzanmışsa saf makat gelişinden, bacaklan da bağdaş kurmuş biçimde geliyorsa tam makat gelişinden söz edilir.

Doğru girişimle bu tür doğumlar sorun çıkmadan tamamlanabilir. Doğum gecikse ya da olanaksız da olsa, bazı önlemlerle bebeğin hastaneye yetişinceye kadar yaşaması sağlanabilir. Makat gelişi doğumun uzmanlarca yaptınlması gerekse de, acil durumlarda uzman olmayan yardımcılann girişimleri büyük önem taşır.Doğum sancılan başlayan kadında bebeğin makat gelişiyle doğacağı belirlenirse şu hazırlıklara başlanmalıdır:

• Bebeğin vücudu bütünüyle kendiliğinden doğana kadar hiçbir şeye kan- şılmaz.

• Vücut çıktıktan sonra yardımcı, bebeğin vücudunu bir avucunun içine alarak bacaklannı kollannın üzerine yerleştirir.

• Baş, vücut çıktıktan kısa bir süre sonra doğacaktır. Üç dakika geçtiği halde baş doğmamışsa aşağıdakileri yapmak gerekir:Vücut doğduktan sonraki üç dakika içinde baş dışan çıkmazsa, acil girişim gerektiren iki olasılık söz konusudur: En önemli olasılık kordonun dölyolu- nun duvarları ile başın arasında sıkışması ve dolaşımın durmasıdır. Dolaşımın yavaşlaması da bebeğe az oksijen gitmesine yol açar.

Bebeğin göbek kordonundan sağladığı kan kesintiye uğradığında solunumu kesinlikle başlamışolmalıdır; yoksa beyinde oksijensizliğe bağlı doku yıkımı oluşabilir. İkinci olasılık ise, göğüs bölgesinin dışan çıktığı anda bebeğin refleks olarak solunumunu başlatmasıdır. Öte yandan, baş henüz içeride olduğundan solunum başlasa da bebek hava alamayacaktır.Makat gelişinde baş 3 dakika içinde dışan çıkmazsa anneye yapılacak girişimler şunlardır:

• Yardımcı, eldivenli elini dölyoluna, bebeğin yüzünü avucuyla kavrayabilecek biçimde yerleştirir, böylece başı dı- şan çıkarken destekleyebilir.

• Parmaklannı "V" harfi oluşturacak gibi dölyolunda burnun iki yanına yerleştirerek dölyolunun duvarlannı bebeğin başından uzaklaştırır.

• Başın tam olarak çıkmasına değin hava yollarının açık kalmasını sağlar.Baş dışan çıktığı anda bebeğin düşmesini önlemek için bacaklanndan tutularak ters çevrilir. Doğum tamamlandıktan sonra yapılması gereken işlemlerin tümü (kordonun bağlanması, etenenin çıkanlması, kanama kontrolü vb) normal doğumdan sonra yapılması gerekenler gibidir.Baş üç dakika içinde doğmazsa, yu- kandaki işlemler yapılırken bebeğin anneyle birlikte acilen hastaneye yetiştirilmesi gerekir. Yolculuk sırasında anneye yüksek yoğunlukta oksijen verilir.

Bebeğin solunum yollarının sürekli açıkkalmasma dikkat edilmelidir. Anne sırtüstü yatırılır. Başı çıkarmak için asla bebek bacaklanndan tutularak çekilmez. Göbek kordonunun sarkması - Göbek kordonunun dölyoluna, bazen de dışanya sarkması gerçekten acil bir durumdur ve genellikle doğum sancılan başladıktan sonra görülür. Doğum sırasında da önce kordon çıkar. Sarkma olduğunda kordon dölyolunun duvarla- nyla bebeğin başı arasında sıkışır. Bu ise bebeğe giden kanın ve böylece oksijenin azalmasına, bazen de tümüyle kesilmesine neden olabilir.

Bu durumda anne hemen hastaneye yetiştirilmeli, yolculuk sırasında sol yanma yatırılmalı ve kalçası bir yastık yardımıyla hafifçe yükseltilmelidir. Bebeğe elden geldiğince fazla oksijen gitmesini sağlamak için anneye yüksek yoğunlukta oksijen verilir. Kordonda nabız alınıp alınmadığına dikkat edilir; kordon bükülürse temiz bir havlu ile tutularak düzeltilir. Kordon sıcak tutulmazsa damarlardaki kasılmalar dolaşımın daha da yavaşlamasına neden olabilir.

Bu nedenle, kullanılan havlu steril ve ılık serum fizyolojik çözeltisine batınlır; kordon doğrudan bu havluyla değil, nemli havlunun sarıldığı başka bir kuru havlu ile tutulur. Böylece buharlaşmaya bağlı ısı yitimi engellenebilir.Yardımcı, bir eldiven giydikten sonra parmaklarıyla başı hafifçe dölyolundan yukarı doğru iterek kordonun baş ile dölyolu duvarları arasında sıkışmasını engellemeye çalışır.

Bu önlem çok etkili olduğundan, anne hekime ulaştırılana değin el bu durumda tutulur.Kol-bacak sarkması - Doğum sırasında kol ya da bacaklardan birinin sarktığı görülürse anne gecikmeden hastaneye yetiştirilmelidir. Anne sol yanma yatırılır, bacakları hafifçe yüksek tutulur ve yüksek yoğunlukta oksijen verilir. Bazen bir kol ile bir bacak ya da bir kol ile omuz birlikte sarkabilir.Kol-bacak sarkmasına genellikle kordon sarkması da eşlik eder.

Bu durumda öncelikle yukarıda anlatılan girişimler uygulanır. Bebeğin kordondan uzak tutulması amacıyla baş, parmaklarla doğum kanalında yukarıya doğru itilir.Bazı durumlarda baş doğduktan sonra omuzların çıkmasında zorluk görülebilir. Omuz takılması adı verilen bu durumda hemen bebeğin ağzı ve burnu temizlenir ve anneye oksijen verilerek bir an önce hastaneye ulaştırılır.Kol-bacak sarkmalarında bu organlar hiçbir zaman döndürülmez ya da dölyolundan içeriye sokululmaya çalışılmaz. Kordon sarkması yoksa, el dölyolundan içeri sokulmamalıdır.

Çoğul gebelik - Çoğunlukla ikiz gebelik biçiminde görülen bu olgular, genellikle bebekler normal doğduğundan anormal gebelikler arasında değerlendirilmez. İkizlerin her biri art arda tekil gebelikte olduğu gibi doğar. Anne gebeliği boyunca düzenli hekim kontrolünde tutulmuşsa ikiz doğuracağını biliyordur. Doğum sırasında karın çok büyük görünüyorsa ya da bebek doğduktan sonra karın hâlâ küçülmemişse ikiz gebelik düşünülmelidir. Birinci bebeğin doğumundan sonra kesilmeyen doğum sancılan sonucunda birkaç dakika içinde ikinci bebek de doğacaktır.

Etene ya da eteneler kısa süre sonra çıkacak ve doğum tamamlanacaktır.İkiz gebelik varsa, birinci bebeğin çıkmasının ardından kordon hemen bağlanıp kesilir. Bu önlem, ikinci bebeğin, doğan bebeğin kordonundan kan kaybetmesini engelleyecektir. Yapılması gereken bütün işlemler her bebek için ayrı ayn uygulanmalıdır. İkizler genellikle tekil gebelik bebeklerine göre daha küçük olduklarından soğuğa dirençleri de daha azdır. Bu yüzden hastaneye yollanırken bebeklerin oldukça sıcak bir ortamda tutulmaları gerekir. Doğumu kaydederken bebeklerin doğum saatleri de ayn ayn yazılmalıdır.

Erken doğum - Bebek 2.500 gr’den daha düşük kiloyla ya da otuz yedinci haftadan önce doğarsa erken doğum olarak kabul edilir ve prematüre olarak tanımlanır. Bebeği tartma olanağı yoksa, annenin son âdet tarihine göre gebelik haftası hesaplanır ya da bebeğin görüntüsüne göre karar verilir. Prematüre bebeklerin başlan gövdelerine göre çok daha büyüktür, daha zayıf ve kırmızı renkli olurlar.Prematüre bebekler doğumdan başlayarak özel bir bakıma gereksinim duyarlar. Bebek ne kadar erken doğmuşsa ilk girişimin önemi o kadar büyüktür. Aşağıda belirtilenlerin yapılması gerekir:

• Bebek sıcak tutulmalı; solunum başlar başlamaz sıcak bir örtüyle sanlmalı- dır. Plastik bir örtü ya da alüminyumkâğıt bu iş için uygun olabilir. Prematürelerin yağdokulan çok az olduğundan ısı üretimi için gerekli enerjiyi sağlayamazlar. Birçok sağlık kuruluşunda bu bebekler için saydam ve plastikten yapılmış giysiler kullanılır. Böylece ısı kaybı önlenir; aynca hekim bebekleri sürekli gözleme ve vücut rengin- deki değişiklikleri saptama olanağı bulur. Yenidoğanın başına yün şapka giydirerek de ısı kaybı önlenebilir.

• Solunum yollan açık tutulmalıdır. Aspiratör ile bebeğin ağzı ve burnu iyice temizlenir.

• Kordondan kan kaybı olup olmadığı saptanır. Kanama varsa, kanayan bölgenin bebeğe yakın tarafına yeni bir göbek kıskacı daha konarak ya da temiz bir iple bağlanarak kanama durdurulur.

• Alüminyumdan yapılan ve çocuğun baş tarafına yerleştirilen "çadır"dan oksijen verilir. Oksijen tüpünün borusu doğrudan bebeğin yüzüne tutulmamalıdır. Olanak varsa nemlendirilmiş oksijen kullanılır. Bebeği hastaneye götürürken verilen oksijenin bir zararı olmaz.

• Bebeğe mikrop bulaşması engellenmelidir. Prematüre bebek, enfeksiyonlara karşı daha duyarlı olduğundan başka insanlardan uzak tutulmalı, yüzüne doğru soluk alıp verilmemeli, olanak varsa bebeğin yanında maske, galoş ve başlık kullanılmalıdır.

• Bebeğin taşındığı aracın içi sıcak olmalıdır. En uygun ortam sıcaklığı 32°C-37°C arasıdır. Bebek araca bindirilmeden önce aracın ısıtma sistemi çalıştırılır. Yaz aylannda arabanın soğutma sistemiyle pencerelerinin kapatılması uygun ortam sıcaklığına ulaşmaya yeter.

• Hastaneye önceden haber verilmelidir.Prematüre bebek kuvöze yerleştirilebilir. Bazı kuvözlere sıcak suyla doldurulduktan sonra örtülere sarılan şişeler yerleştirilerek sistemin iç sıcaklığı yükseltilir.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp